تجزيه ژنتيكي زودرسي در ارقام آپلند پنبه با استفاده از تلاقي‌هاي داي‌آلل

Genetic analysis of earliness in upland cotton using diallel-crossing method

شش رقم آپلند پنبه به نام هاي ورامين (Varamin)، زودرس موتاژنز (Mutagenese)، 132-818، Bul-539، B-557 و Chirpan-539 در سال 1382 در مركز تحقيقات پنبه- معاونت ورامين- كشت گرديد. طرح تلاقي دي آلل شامل والدين و F1 ها جهت دستيابي به مواد آزمايشي سال دوم اجرا گرديد. والدين و نتاج آنها در سال زراعي 1383 در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار كشت شدند و 17 صفت مورد ارزيابي قرار گرفت. تجزيه و تحليل نتايج حاصله به روش داي‌آلل حاكي از انطباق داده‌ها با مدل افزايشي غالبيت پيشنهادي هيمن و گريفينگ بود. در كنترل صفات زمان اولين گل شكفته، تعداد كل گل ها، ارتفاع گياه، زمان اولين غوزه باز، دوره بلوغ غوزه، زودرسي، شاخص بلوغ و شاخص نرخ توليد اثرات غالبيت ناقص و در كنترل صفت شاخص گلدهي، فاصله عمودي گل ها، فاصله افقي گل ها، وزن غوزه، تعداد شاخه‌هاي رويا، عملكرد و شاخص متوسط بلوغ اثرات فوق غالبيت ژن ها نقش داشتند. وراثت پذيري خصوصي ارتفاع گياه از58/0 تا 59/0 ، تعداد كل گل ها از 63/0 تا64/0 ، زمان اولين غوزه باز 69/0 تا 71/0، زودرسي از66/0 تا 67/0، شاخص نرخ توليد از 59/0 تا 63/0 و شاخص گلدهي از 000/0 تا 25/0 بدست آمد.

Six upland cotton varieties called Varamin, Mutagenesis, 818-312, Bul-539, B-557 and Chirpan-539 were planted in deputy office of cotton research institute (Varamin) in 2003. Diallel method of crosses including parents without reciprocals was applied to produce F1 populations. Parents and progenies were planted using 3 replications under randomized complete block design (RCBD) in 2004 and 17 phonological properties were evaluated. Results of diallel analysis showed data coincidence with dominant additive model proposed by Hayman and Griffing. Partial dominance effects of genes influenced on controlling Date of first flower, total bloom, plant height, date of first open boll, boll maturation period, earliness, maturity index and product rate index. In contrast, overdominance effects of genes influenced on controlling horizontal flowering interval, vertical flowering interval, boll weight, number of monopodia, yield, bloom index and mean maturity data. Heritability in narrow sense ranged from 0.58 to 0.59 for plant height, 0.66 to 0.67 for earliness, 0.53 to .063 for production rate index, 0.0 to 0.19 for yield and was zero for mean maturity data.