شناسايي معيارهاي موثر در مكا نيابي زيستگا ههاي مصنوعي دريايي با استفاده از روش تحليل سلسله مراتبي (مطالعه موردي: آبسنگ هاي مرجاني جزيره كيش)

Identification of Effective Criteria for Artificial Reefs Site Selection Using Analytical Hierarchy Process Methodology (A Case Study: Coral Reefs in the Kish Island)

هدف از اين مطالعه شناسايي و ارايه معيارها و شاخص هاي موثر در مكا نيابي زيستگا ههاي مصنوعي دريايي در خليج فارس به ويژه آبهاي ساحلي جزيره كيش، به منظور حفاظت از آبسنگ هاي مرجاني است. اين مطالعه با استفاده از روش پرسش نامه اي دلفي و تحليل سلسله مراتبي انجام شد. در اين بررسي پس از مرور 53 مرجع مرتبط با موضوع، چهار معيار اصلي (محيط فيزيكي، زيست محيطي شناختي، پارامترهاي مديريتي و اقتصادي- اجتماعي) و 32 زيرمعيار شناسايي شدند. اين معيارها و زيرمعيارها از طريق پرسشنامه دلفي توسط 9 كارشناس مرتبط با موضوع مورد قضاوت قرار گرفت و در نتيجه تعداد 13 زيرمعيار از چهار معيار اصلي ب هعنوان زيرمعيارهاي نهايي جهت مكان يابي زيستگاه هاي مصنوعي دريايي در آبهاي ساحلي پيرامون جزيره كيش انتخاب شد. در گام بعد 13 زير معيار گزينش شده در قالب پرس شنامه شماره 2 توسط كارشناسان مربوطه مورد مقايسه دو به دو قرار گرفت. نتايج حاصل براي به دست آوردن وزن نهايي و اولويت بندي معيارها و Expert choice از اين پرسش نامه در نرم افزار 11 زيرمعيارهاي نهايي ب هكار برده شد. مطابق نتايج تحليل سلسله مراتبي، وزن معيارهاي اصلي (فيزيكي، زيستي، 0 تعيين شد. همچنين وزن 13 / 0 و 038 /122 ،0/287 ،0/ مديريتي و اقتصادي اجتماعي) به ترتيب برابر با 553 زيرمعيار نهايي (عمق آب، فاصله از زيستگاه طبيعي، دماي آب، شيب بستر، فاصله از كانون هاي آلودگي، حضور گونه هاي رقيب، كدورت آب، حضور لارو مرجان ها، شوري آب، جنس بستر، جريانان هاي دريايي، فاصله از ،0/083 ،0/091 ،0/151 ،0/ مسيرهاي كشتي راني و صرفه ي اقتصادي استقرار زيستگاه) نيز به ترتيب برابر با 153 0 تعيين شد. نتايج حاصل از اين پژوهش / 0/042 و 038 ،0/046 ،0/051 ،0/056 ،0/058 ،0/073 ،0/077 ،0/081 نشان داد كه محيط فيزيكي، مهمترين معيار و عمق آب مهمترين زيرمعيار براي مكان يابي استقرار زيستگاه هاي مصنوعي دريايي با هدف بازسازي و احياي آبسنگ هاي مرجاني در مناطق ساحلي جزيره كيش است.

The purpose of this study was to find important criteria and sub-criteria for artificial reefs site selection for conservation of coral reefs in the Kish Island coastal areas (the Persian Gulf). This study was carried out using Delphi questionnaire and Analytical Hierarchy Process (AHP) methodology. We reviewed papers, which were related to the aim of the study. Four main criteria (physical environment, biological environment, managerial and socio-economical factors) and 32 sub-criteria were found to be important in stability of the coral reef ecosystems. The selected criteria and sub-criteria were re-assessed by 9 experts using a Delphi questionnaire. Subsequently, 13 sub-criteria (water depth, distance from natural reefs, water temperature, bottom slope, distance from polluted areas, competitive species, turbidity, natural larval supply, salinity, bottom type, currents, distance to ship waterways and economical advantage of reefs establishment) out of four main criteria were selected as the final subcriteria for artificial reef site selection in coastal areas of the Kish Island. In order to obtain relative weights and prioritization of the final criteria and sub-criteria, pair-wise comparisons were used (by Expert Choice 11). According to AHP, the weights of main criteria (physical, biological, managerial and socio-economical factors) were 0.553, 0.287, 0.122 and 0.038, respectively. Also, the weights of final 13 sub criteria were 0.153, 0.151, 0.091, 0.083, 0.081, 0.077, 0.073, 0.058, 0.056, 0.051, 0.046, 0.042 and 0.038, respectively. The results of the present study showed that physical environment and water depth were the most important criteria and sub–criteria, respectively, for selecting a site to construct artificial reefs in the Kish island coastal areas.