مراحل تغييررفتار تميزكردن بين دندانها و ارتباط آن با فرايندهاي تغيير در دانش آموزان مقطع پيش دانشگاهي شهريزد

Stages of inter-dental cleaning behavior change and its relationship with the processes of change among pre-university students in Yazd

سابقه و اهداف: بيماريهاي دهان بار هزينه اي بين 10-5 % از كل هزينه هاي مراقبت بهداشتي را شامل مي شود. الگوي فرا نظريه اي، زمان پذيرش تغيير رفتار، چگونگي و نيز عوامل مرتبط با تغييرات رفتار را توصيف مي كند. فرايندهاي تغيير بعد مهمي از الگو مي باشد شامل رفتارهاي آشكار و نهاني كه افراد جهت پيشرفت از مراحل پايين تر به مراحل بالاتر بكار مي برند. مطالعه حاضر با هدف تعيين مراحل تغيير رفتارتميزكردن بين دندان ونيز چگونگي ارتباط آن با فرايندهاي تغيير در دانش آموزان مقطع پيش دانشگاهي شهريزد براساس الگوي فرانظريه اي انجام شد. روش بررسي: اين مطالعه تحليلي مقطعي بر روي 361 نفر از دانش آموزان مقطع پيش دانشگاهي شهر يزد انجام شد. ابزار جمع آوري اطلاعات پرسشنامه استاندارد جهت تعيين مراحل رفتار تميزكردن بين دندان و پرسشنامه فرايندهاي تغييربودكه توسط محققين طراحي گرديده بود. اطلاعات جمع آوري شده، از طريق نرم افزار آماري SPSS و به كارگيري آزمونهاي آماري آناليز واريانس و آناليزرگرسيون لجستيك دوتايي، تجزيه و تحليل گرديد. يافته ها: 6/49 % از دانش آموزان درمرحله پيش تفكر، 3/5% در مرحله تفكر، 1/24% در مرحله آمادگي، 8/6 % در مرحله عمل و 5/12 % در مرحله نگهداري قرار داشتند. درصد ميانگين نمره كسب شده دانش آموزان در فرايندهاي شناختي تغيير98/73% ، فرايندرفتاري تغيير 77/59% وكل فرايند تغيير59/63% بود. رگرسيون لجستيك دوتايي مشخص نمود كه استفاده از فرايندهاي شناختي تغييرآگاهي افزايي(061/1Odd Ratio =) و خود آزادي (155/1Odd Ratio =) و نيز فرايند رفتاري تغيير آزادي اجتماعي(204/1 Odd Ratio =)، شانس انتقال از مراحل پيش عملي به مراحل عملي را افزايش مي دهند. نتيجه گيري: در اين مطالعه بيشتر دانش آموزان در مرحله پيش تفكر قرار داشتند و براي انتقال از مراحل اوليه به مراحل نهايي تغيير رفتار تميز كردن بين دندان بيشتر از فرايند هاي شناختي تغيير استفاده مي كردند. لذا استراتژيهاي مداخله اي كه بر افزايش اين فرآيندها در جامعه تاكيد داشته باشد، ميتواند در انتقال افراد به مراحل بالاتر رفتار تميز كردن بين دندانها موثرتر باشد.

Background: Teeth and mouth diseases encompass about 5-10% of the total health care costs. Transtheoretical Model (TTM) explains when individuals will adopt changes in their behaviors, how they change their behaviors, and which factors affect the changes in their behaviors. Processes of change is an important component of the model which include covert and overt activities that people use to progress through the stages. The purpose of this study was to determine the stages of change of inter-dental cleaning behavior and its relationship with the process of changes based on TTM in Yazd, Iran. Methods: This analytical cross-sectional study was performed on 361 students from 8 pre-university schools who were selected via cluster sampling. Appropriate standard instrument were used to measure the stages of inter-dental cleaning behavior, and the process of change questionnaire was developed by the researchers. The reliability and validity of questionnaires were examined and approved using expert panel and cronbachʹs ? coefficient. Data were analyzed with SPSS software and using ANOVA and Binary Logistic Regression tests. Results: 49% of students were in pre-contemplation stage, 5.3% in contemplation, 24.1% in preparation, 6.8% in action and 12.5% were in maintenance stage. The subjects earned 73.98% scores of cognitive processes of change, 63.59% scores of behavioral processes of change and 59.77% of scores of total processes of change. According to binary logistic regression analysis, In order to transfer from pre-action stages to action stages, the students used consciousness raising ( Odd Ratio=1.061) and Self- liberation ( Odd Ratio =1.155), and social liberation ( Odd Ratio =1.204) . Conclusion: Majority of students was in pre-contemplation stage and most of them used cognitive processes of change to move from primary to final stages. So, interventional strategies which include programs with the aim of increasing cognitive process of change may be useful for transferring the students from primary stages of inter-dental cleaning behaviors to final stages.