مناسبات دين ا فرهنگ غذايي مردم ايران در دوران صفوي - قاجاري (113-140)

religious teachings and food culture of iranian ordinary people in safavid- qajarid period (113-140)

فرهنگ غذايي مردم ايران از جمله مقولاتي از زندگي روزانه ايرانيان است كه با وجود رسمي شدن مذهب تشيع در ايران صفوي، با تحولي چشمگير مواجه نشده و در واقع، تشيع، عامل ايجاد تغييري دين-بنياد در خورد و خوراك روزانه مردم عادي ايران در اين دوران نبوده است؛ با اين حال در كنار توصيه‌هاي عمومي اسلام درباره آداب الاكل و شايست و نشايست‌هايي كه انتظار مي‌رفت مومنان در رفتارهاي تغذيه‌اي خود به كار بندند، برخي آموزه‌هاي شيعي، خاصه در مناسبت‌هاي زماني مذهبي، پاره‌اي از رفتارهاي تغذيه‌اي مردم ايران صفوي_قاجاري را شكل داده يا دست‌كم از برخي جهات، تنظيمات معيني را در اين رفتارها موجب شده است. بنا بر بررسي حاضر، اغلب اين آموزه‌ها برخاسته از سنت عمومي اسلامي است و تغييرات مبتني بر آموزه‌هاي شيعي، عمدتا در مراسم اطعام عمومي و نذرها در موقعيت‌هاي زماني يا مكاني شيعي و بيشتر با رويكرد ديني عاميانه جلوه‌گر شده است.

Religious Teachings and Food Culture of Iranian Ordinary People in Safavid-Qajarid Period Ebrahim Mousapour Besheli Assistant professor, Department of Social History, Encyclopaedia Islamica Foundation, Tehran, Iran The food culture of Iranian people has been an aspect of Iraniansʹ everyday life which in spite of throughout changes that were the result of officialization of Shiʹism, has not been so shifted or modified. In fact, Shiʹism couldnʹt be supposed as an effective factor in making any religion-based change in nutrition system of the ordinary people at this period. Nevertheless, along with the Islamic general recommendations about eating rites (?d?b al-akl) and the pattern of proper and improper acts /rights and wrongs which believers were supposed to consider in their food behaviors, some Shiite teachings and particularly the religious occasions have formed some food habits of Safavid-Qajarid people or at least have resulted in some certain regulations in these habits. Upon this survey, most of these teachings are originated in general Islamic tradition and the resulted changes of Shiite teachings, are mainly manifested in public feedings and vow ("nadhr"s) rites in Shiite temporal or local situations, mostly in a popular religion approach. Key words: Nutrition, Food Behaviors, Everyday Life, Popular Religion, Safavid-Qajarid Iran.