مقايسه سه روش درمان بيماري التهاب پالپ دندان با وجود مقادير گمشده

Comparison of Three Treatment Methods of Dental Pulp Inflammation with Missing Values

سابقه و هدف: محرك هاي ميكروبي، فيزيكي و شيميايي مي توانند باعث ايجاد التهاب در پالپ دندان شوند. اگر اين التهاب به حدي رسد كه در كلينيك آن را از نوع برگشت ناپذير تقسيم بندي نمايند به ناچار معالجه ريشه دندان، گزينه انتخابي خواهد بود. اگر بتوان با روش درمان پالپ زنده نسبت به معالجه چنين دندان هايي اقدام نمود، روش درماني ساده تر و كم هزينه تر خواهد شد. هدف اين تحقيق مقايسه سه روش درماني گوناگون اعم از معالجه ريشه دندان و يا پالپوتومي در درمان بيماري التهاب پالپ دندان است. از آن جا كه داده هاي گمشده اي در زمان هاي پيگيري 6 و 12 ماهه وجود داشته است، تحليل داده ها با در نظر گرفتن مكانيسم گمشدگي تصادفي انجام شده است. مواد و روش ها: در اين مطالعه كه به روش كارآزمايي باليني انجام شد، 615 بيمار به طور تصادفي سه درمان پالپوتومي با CEM (205 نفر)، پالپوتومي با MTA (207 نفر) و معالجه ريشه دندان (203 نفر) را دريافت كردند. وجود ضايعه پري اپيكال در سه زمان پايه، 6 ماهه و 12 ماهه به صورت راديوگرافي بررسي شد. پس از بررسي مكانيسم گمشدگي، از معادلات برآوردي تعميم يافته موزون براي تحليل داده ها استفاده شد. براي انجام اين كار نرم افزار SAS نسخه 9.1 مورد استفاده قرار گرفت. يافته ها: ميزان موفقيت درمان پالپوتومي با ماده MTA در پيگيري 6 و 12 ماهه به ترتيب معادل 96 و 95 درصد، ميزان موفقيت درمان پالپوتومي با ماده CEM در پيگيري 6 و 12 ماهه به ترتيب معادل 92 و 93 درصد و ميزان موفقيت معالجه ريشه دندان در زمان هاي 6 و 12 ماهه به ترتيب معادل 78 و 82 درصد به دست آمد كه برتري معنادار پالپوتومي با دو ماده MTA و CEM در مقايسه با معالجه ريشه دندان را با استفاده از معادلات برآوردي تعميم يافته موزون نشان داد (05/0P < ). پالپوتومي باMTA و CEM از نظر ميزان موفقيت تفاوت معناداري نداشتند. وجود ضايعه پري اپيكال در زمان پيگيري شش ماهه در سه گروه CEM، MTA و RCT به ترتيب معادل 8، 4 و 22 درصد و در زمان پيگيري يك ساله به ترتيب معادل 7، 5 و 18 درصد گزارش شد كه اين اختلاف از نظر آماري بين دو روش پالپوتومي معنادار نبود ولي با معالجه ريشه دندان تفاوت معناداري نشان داد (05/0P < ). متغيرهاي سن و جنسيت اثر معنادار آماري بر بروز ضايعه پري اپيكال نداشتند (05/0P > ). نتيجه گيري: نتايج به دست آمده از مدل بندي چندگانه آماري در خصوص مقايسه ميزان موفقيت درمان‌هاي سه گانه پس از بررسي مكانيسم گمشدگي و از بين بردن اثر مقادير گمشده نشان داد كه درمان پالپوتومي با استفاده از دو بيومتريال CEM و MTA نسبت به درمان استاندارد معالجه ريشه دندان از موفقيت بيشتري برخوردار است.

Background and Purpose: Microbial, physical and chemical irritants may lead to dental pulp inflammation. For irreversible pulpitis, root canal therapy is the only option. In these situations, vital pulp therapy is usually uncomplicated and inexpensive. The main aim of the present study was comparing three different treatments of dental pulp inflammation, including root canal therapy and pulpotomy. Since there were missing data in the 6 and 12 months follow-ups, the missing mechanism was considered in data analysis process. Methods and Materials: In this clinical trial, 615 patients were randomly allocated into three arms: RCT (n=203), pulpotomy with CEM cement (n=205), and with MTA (n=207). The presence of periapical lesion in the baseline, 6th and 12th month was assessed radiographically. After evaluating the mechanism of the missing data, weighted generalized estimating equations (WGEE) methodology was utilized for the analysis of data. To do this, the SAS software, version 9.1 was used. Results: The success rate of pulpotomy with MTA in 6 and 12 months follow-up was 96% and 95%, respectively. These rates were 92% and 93% for pulpotomy with CEM. Additionally, the success rate of root canal therapy was 78% and 82% in the above mentioned follow-up periods respectively, which indicate the significant superiority of pulpotomy with MTA and CEM over RCT (P < 0.05); but no significant difference was found between MTA and CEM success rates. Presence rate of periapical lesion were 8%, 4% and 22% of CEM, MTA and RCT groups, respectively, in six months follow-up. These figures were 7%, 5% and 18% respectively, in one-year follow-up; however, no significant difference was observed between the two pulpotomy methods, but the difference was significant for pulpotomy techniques and RCT (P < 0.05). Also, the effect of age and sex on periapical lesion were not significant (P > 0.05). Conclusion: Results of multiple statistical modeling on comparing the success rate of three therapies indicated that pulpotomy using two biomaterials (CEM and MTA) seems to be more successful than the traditional RCT.