مطالعه تطبيقي الگوهاي ارزيابي توسعه ي مديريت در نظام سلامت كشورهاي منتخب

Comparative Study of Health System Management Development Assessment Models in Selected Countries

چكيده •مقدمه: ارزيابي توسعه‌ي مديريت به مديران كمك مي‌كند تا قابليت‌هاي مديريتي موجود سازمانشان را ارزيابي و اقدامات مهمي را براي تقويت مديريت و پايداري سازمان خود برنامه‌ريزي نمايند. اين مطالعه به منظور شناخت و مقايسه‌ي روش‌هاي ارزيابي توسعه‌ي مديريت در مراكز و كشورهاي منتخب انجام شد. •روش بررسي: اين مطالعه‌ي مقطعي‌ـ مقايسه‌اي در سال‌هاي 85-1384 به منظور مطالعه‌ي تطبيقي روش‌هاي ارزيابي توسعه‌ي مديريت در مركز علوم مديريتي سلامت، مركز بين‌المللي پژوهش‌هاي توسعه و نيز كشورهاي آمريكا، انگلستان و ايران انجام گرفت. اين روش‌ها با استفاده از منابع كتابخانه‌اي، شبكه‌هاي اطلاع‌رساني و مكاتبه با متخصصين داخل و خارج از كشور مورد بررسي قرار گرفت. پس از مطالعه‌ي نظام‌مند اين روش‌ها، هفت محور اصلي براي مطالعه استخراج و بر اساس آن‌ها جداول مقايسه‌اي طراحي شد. اين جداول توسط صاحب‌نظران مديريت از دانشگاه‌هاي علوم پزشكي ايران، تهران، شهيد بهشتي و نيز دانشگاه‌هاي تربيت مدرس، علامه طباطبايي، تهران و شهيد بهشتي مورد بررسي قرار گرفت و نظرات اصلاحي آن‌ها اعمال شد. داده‌ها با استفاده از اين جداول مقايسه‌اي جمع‌آوري و سپس اين محورها در كشورهاي منتخب مورد مقايسه و تحليل قرار گرفتند. •يافته‌ها: الگوهاي مورد مطالعه از نظر اهداف اشتراكاتي دارند، اما از نظر ساير ابعاد مانند ساختار، زمينه‌هاي مديريتي مورد ارزيابي، شاخص‌هاي مربوط به هر يك از زمينه‌ها، روش‌هاي جمع‌آوري و تحليل داده‌ها و استفاده از نتايج تفاوت‌هايي نيز دارند. ديگر اين كه تمام الگوهاي مورد مطالعه، دخالت كاركنان سازمان در فرآيند ارزيابي توسعه‌ي مديريت را به عنوان پيش شرط مهم موفقيت اين فرآيند و نيز توسعه‌ي قابليت‌هاي مديريتي سازمان ذكر كرده‌اند. •نتيجه‌گيري: در تمام اين مدل‌ها ارزيابي توسعه‌ي مديريت به عنوان اولين مرحله‌ي فرآيند تغيير و بهبود سيستم‌هاي مديريتي سازمان در نظر گرفته مي‌شود. با توجه به اين كه كارايي و اثربخشي سيستم ارايه خدمات بهداشتي به طور مستقيم تحت تاثير كيفيت مديريت مديران بهداشتي است، براي توسعه‌ي مديريت در نظام سلامت كشورمان پيشنهادهايي بر اساس آخرين تجربيات سازمان‌هاي بين‌المللي به ويژه سازمان جهاني بهداشت ارايه مي‌شود. •واژه‌‌هاي كليدي: سازمان و مديريت (بهداشت و درمان)، ارزيابي، توسعه.

Introduction: Management development assessment helps managers to systematically assess the current management capabilities of their organization and take critical steps to strengthen the management skills and sustainability of their organizations. This study aimed to identify and compare the health system management development assessment models in selected international organizations and countries. Methods: In this cross– sectional comparative study, management development assessment models developed and implemented by management sciences for health (MSH), international development research center (IDRC), United States, England and Iran were studied using library resources, websites and email communication with experts from Iran and other countries during 2005-2006. After systematic review of the models, seven major characteristics of them selected for comparative study. Data collected using comparative tables derived from systematic review. The tables were validated by management experts from Tehran universities. Then, the characteristics of the models were compared and analyzed. Results: Studied models had common main objectives but there were differences between them in terms of structure, management areas being assessed, management indicators and use of results. All of these models emphasized employee involvement in management development assessment process in order to be effective in improving the management capabilities of the organization. Conclusion: In all these models management development assessment is considered as the first step in change process and improvement the management systems. Considering that the efficiency and effectiveness of health care system directly influenced by managment capacity of health system, recommendations for management development of Iran health system are presented based on the experiences of international organization, particulary the world healyh organization. Keywords: Organization and Administration; Assessment; Development