تحليل محتواي كتاب تاريخ معاصر ايران در دوره ي متوسطه از بعد تفكر انتقادي

A Content Analysis of Iran’s High School Textbook of Contemporary History Regarding Critical Thinking

اين پژوهش با هدف تحليل محتواي كتاب تاريخ معاصر ايران از بعد تفكر انتقادي انجام شده است. براي انتخاب مولفه هاي تفكر انتقادي از روش توصيفي و براي تجزيه و تحليل محتواي كتاب از روش تحليل محتوا استفاده شده است. جامعه ي آماري در اين پژوهش، محتواي كتاب درسي تاريخ معاصر ايران شامل 2818 جمله بوده كه به دليل محدود بودن جامعه ي آماري، نمونه ي آماري نيز همان جامعه ي آماري مي باشد. ابزار جمع آوري اطلاعات، سياهه ي تحليل محتواي كتاب درسيِ تاريخ معاصر ايران بوده كه بر اساس مباني نظري تهيه و روايي آن توسط متخصصان علوم تربيتي تاييد شده است. واحد تحليل نيز جملات مندرج در متن كتاب درسي تاريخ معاصر ايران بوده است. يافته هاي تحقيق نشان مي دهد كه درمجموع، در محتواي كتاب درسي تاريخ معاصر ايران 63/34% جمله ها با تفكر انتقادي ارتباط داشته كه از اين ميزان 14/22% به بعد شناختي، 88/6% به بعد عاطفي و 61/5% به بعد عملكردي اختصاص دارد. نتايج يافته ها حاكي از آن است كه درصد توزيع مولفه هاي تفكر انتقادي در محتواي كتاب درسي تناسب نداشته است، همچنين ميزان توجه به بعد شناختي، حدود سه برابرِ ميزان توجه به بعد عاطفي و بعد عملكردي بوده كه اين وضعيت متناسب با آموزش تفكر انتقادي نمي باشد.

This study was carried out to analyze the content of Iran’s Contemporary History textbook concerning critical thinking. A use was made of a descriptive method to determine the indices of critical thinking and content analysis was used to analyze the textbook content. The sample of the study consisted of 2818 sentences (i.e., the whole population) extracted from Iran’s Contemporary History textbook. The data collection instrument was a content analysis checklist of Iran’s Contemporary History textbook developed based on the theoretical framework whose validity was approved by the specialists of education. The unit of analysis was the sentences cited in Iran’ Contemporary History textbook. The results showed that 34.63% of sentences in the content of the textbook was related to critical thinking; out of which, 22.14% of sentences pertained to Cognitive indexes, %6.88 to Affective indexes, and 5.61% to Psycho-motor indexes. The results showed that the distribution of critical thinking indexes were imbalanced in the textbook content. Moreover, Cognitive component was attended three times more than Affective and Psycho-motor components. This is not appropriate for teaching critical thinking.