بررسي نقش ويژگي هاي خاك، پستي و بلندي و زمين شناسي در پراكنش پوشش گياهي منطقه كوهين قزوين (مطالعه موردي: حوزه آبخيز آبادين)

(Case Study: Ghazvin- Kohin Region)Soil, Topography Characteristics and Geology Effects on Distribution of Plants

اين مطالعه به منظور دستيابي به روابط خاك، پستي و بلندي و زمين شناسي با استقرار تيپ هاي پوشش گياهي در منطقه كوهين قزوين حوزه آبخيز آبادين انجام شد. براساس نقشه واحد كاري و پيمايش صحرايي، 4 تيپ پوشش گياهي غالب در منطقه شناسايي و عامل هاي محيطي موثر بر استقرار و گسترش آنها مورد بررسي قرار گرفت. روش نمونه برداري تصادفي- نظام مند انتخاب شد. تعداد پلات به روش آماري و سطح پلات با توجه به 5/1 تا 2 برابر تاج پوشش بزرگترين گونه گياهي موجود در منطقه تعيين شد. در هر پلات سياهه گياهان، درصد تاج پوشش، درصد سنگ و سنگ ريزه، درصد خاك لخت و درصد لاشبرگ ثبت شد. همچنين به صورت تصادفي در هر تيپ گياهي 5 نيم رخ خاك حفر و نمونه ها از عمق متوسط ريشه دواني گياهان در داخل پلات برداشت و عامل هاي بافت خاك، اسيديته خاك، هدايت الكتريكي، درصد ماده آلي، ازت، فسفر، پتاسيم، درصد سديم تبادلي، نسبت جذب سديم و درصد آهك با استفاده از روش استاندارد موسسه تحقيقات آب و خاك وزارت كشاورزي آمريكا اندازه گيري شد. عامل هاي زمين شناسي و پستي و بلندي شامل: ارتفاع از سطح دريا، شيب و جهت براي هر تيپ گياه مشخص شد. براي تعيين همبستگي عوامل محيطي با تيپ هاي پوشش گياهي، از تجزيه و تحليل چند متغيره استفاده شد. ماتريس اطلاعات ويژگي هاي محيطي- تيپ پوشش گياهي تهيه و با استفاده از نرم افزار PC-ORD رج بندي تيپ هاي گياهي در ارتباط با ويژگي هاي خاك، پستي و بلندي و زمين شناسي به روش تجزيه و تحليل مولفه هاي اصلي (PCA) صورت پذيرفت. نتايج اين پژوهش نشان داد كه ويژگي هاي خاك، پستي و بلندي و زمين شناسي بر استقرار و پراكنش موزاييكي جوامع گياهي موثر است و مهم ترين عوامل موثر زمين شناسي، آهك، بافت خاك، درصد ماده آلي، درصد پتاسيم، درصد رس و سديم محلول هستند.

This study was carried out to investigate the relationships between soil, topography and geology factors and range plant types on Ghazvin - Kohin region. On the basis of fieldwork, four vegetation types were identified and their relationships with topography, soil characteristics and geology factors were investigated. Samples were taken based on random systematic procedure. The number of samples were calculated using statistical technique while the area of plot varied between 1.5 to 2 times of the biggest available plant species in terms of canopy cover. For each plant type, five soil profiles were duged .The soil samples were taken form different layers of soil and the soil parameters were determined including: texture, EC, pH, N, K, P, OM, SAR and Lime. To do this, the USDA standard method was used. Topography factors such as elevation, aspect, slope as well as geology were considered. A multivariate analysis was carried out to determine the rate of relationship between vegetation types and studied factors. A matrix of vegetation types and factors were then prepared. The ordination of vegetation and studied factors was done by the Principal Component Analysis (PCA) using PC-ORD software. The results showed that the environmental factors affect both the vegetation establishment and flora distribution. Among others the most important factors are geology, lime, texture, OM and K.