مقايسه عوارض حين همودياليز در بيماران همودياليزي مزمن تحت دياليز با محلول داراي بافر استات سديم و بيكربنات سديم

Complications during hemodialysis in chronic hemodialysis patients using dialysis buffer solution with sodium acetate and sodium bicarbonate

زمينه و هدف: مرگ و مير ناشي از عوارض بالاي بيماران همودياليزي، همچنان به عنوان يك معضل وجود دارد و برخي مطالعات نيز ارتباط بين محلول دياليز مورد استفاده با عوارض همودياليز را گزارش نموده‌اند. چون عوارض دياليز در بيماران مركز همودياليز بيرجند نيز به تجربه مشاهده شده است؛ مطالعه حاضر با هدف تعيين ارتباط عوارض حين همودياليز با محلول مورد استفاده داراي بافر استات سديم و بيكربنات سديم انجام شد. روش تحقيق: در مطالعه توصيفي- تحليلي،40 نفر بيمار دياليزي مبتلا به مرحله نهايي بيماري كليوي بخش همودياليز بيمارستان ولي‌عصر (عج) بيرجند كه به روش سرشماري انتخاب شده بودند، مورد بررسي قرار گرفتند. بيماران به طور تصادفي در دو گروه A (تحت دياليز با استات سديم) و گروه B (تحت دياليز با بيكربنات سديم) قرار گرفتند و از نظر بروز عوارض در سه مرحله قبل، حين و پس از همودياليز مورد ارزيابي باليني قرارگرفتند. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماري SPSS و آزمون كاي دو، در سطح معني‌داري 05/0P < مورد تجزيه و تحليل قرارگرفتند. يافته‌ها: بيشتر بيماران در رده سني 56 تا 65 سال و مونث بودند؛ 50% از آنان سابقه دياليز كمتر از شش ماه داشتند و سه جلسه در هفته تحت دياليز قرار مي‌گرفتند. علل زمينه‌اي در بيشتر بيماران به ترتيب ديابت (18%) و علل ناشناخته (12%) بود. متوسط فشار خون سيستوليك بيماران قبل، حين و پس از دياليز: 15/2?2/13، 71/2?85/13 و 75/2?61/12 cmHg و فشار خون سيستوليك قبل، حين و پس از دياليز به ترتيب: 23/1?02/7، 29/1?5/7 و 67/1?60/7 cmHg بود. رابطه آماري بين نوع محلول مورد استفاده و افت فشار خون سيستوليك و دياستوليك معني‌دار نبود. عارضه كرامپ عضلاني براي هيچ‌يك از بيماران رخ نداد و سردرد (10%)، ،تهوع و استفراغ (5/7%)، ،هيپوكسي (5/22%) و درد قفسه سينه (5/12%) اتفاق افتاد كه رابطه معني‌دار آماري با نوع محلول دياليز وجود نداشت. نتيجه‌گيري: افت فشارخون بيماران با نزديك‌شدن به انتهاي هر جلسه دياليز افزايش يافت كه ممكن است علاوه بر محلول مورد استفاده عوامل ديگر نيز تاثيرگذار باشند؛ بنابراين پيشنهاد مي‌شود در موارد ممكن محلول بيكربنات جايگزين استات شود؛ سپس نسبت به كنترل ساير عوامل اقدام گردد. واژه‌هاي كليدي: محلول دياليز؛ استات سديم؛ بيكربنات سديم؛ همودياليز؛ ESRD

Background and Aim: The mortality resulted from complications of hemodialysis has been a great problem throughout the time. Some studies have shown the relation between dialysis buffer solution and the complications. Since such complications have been experienced in Birjand Hemodialysis Center as well, the current study was carried out to determine the relationship of complications during dialysis and the buffer solution used: sodium acetate or sodium carbonate. Materials and Methods: This descriptive-analytic study was performed on 40 dialysis patients with ESRD who were selected by census method in hemodialysis section of Vali-Asr Hospital, Birjand. They were divided randomly into 2 groups: Group A (under dialysis with sodium acetate) and group B (under dialysis sodium bicarbonate). They were also assessed clinically in terms of complications before, during and after dialysis. Data were analyzed by SPSS and Chi square test. (P < 0.05) Results: The majority of patients were in the age category of 56-65 years and female.50%of them had a history of dialysis for less than 6 months as three sessions a week under dialysis. The main causes for dialysis for majority of patients are diabetes (18%) and unknown causes (12%) respectively. The average systolic blood pressure of the patients before, during and after dialysis were 13.2±2.15, 13.85±2.71 and 12.61±2.75cm Hg respectively. Associated diastolic pressures were 7.02±1.23, 7.5±1.29 and 7.6±1.67. There was no statistically significant relationship between the type of the solution used and the decrease of diastolic and systolic blood pressure. No (muscle) cramps occurred but the headache (10%), nausea and vomiting (7.5%), hypoxia (22.5%) and chest pain (12.5%) occurrence were not significantly related to the type of the solutions. Conclusion: A decrease in blood pressure by getting to the end of each dialysis session scaled up, proposing the effects of other factors in addition to the type of the solution. Therefore we recommend to replace Acetate by Bicarbonate solutions, if possible, then try to control other factors. Key Words: Dialysis solution, Sodium acetate, Sodium carbonate, Hemodialysis, ESRD