شيوع آلودگي به شپش سر در بين دانش‌آموزان شهر بيرجند

The Prevalence of pediculosis capitis in school students in Birjand

زمينه و هدف: شپش سر (Head Lice) كه به وسيله نوع انساني (Pediculus Capitis) ايجاد مي‌شود، يك آلودگي جهاني و مشكل بهداشتي جوامع انساني، بخصوص در ميان كودكان و نوجوانان سنين مدرسه است. در كشور ما نيز آلودگي به شپش سر در مناطق جغرافيايي مختلف، متفاوت گزارش شده است. اين تحقيق به منظور تعيين شيوع آلودگي به شپش سر در مدارس شهر بيرجند و همچنين شناسايي افراد آلوده در جهت كمك به برنامه‌هاي كنترل، انجام شد. روش تحقيق: در اين مطالعه توصيفي كه به صورت مقطعي و در سال 1380 انجام شد، 3046 دانش‌آموز مقاطع مختلف تحصيلي به روش نمونه‌گيري چندمرحله‌اي خوشه اي در دو منطقه جغرافيايي شمال و جنوب شهر بيرجند انتخاب شدند. موهاي سر، كلاه و روسري دانش‌آموزان از نظر وجود انگل زنده و تخم انگل مورد مشاهده قرار گرفت و براي افرادي كه آلودگي در آنها قطعي گرديد، ‌پرسشنامه اطلاعات فردي تكميل شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماري SPSS در سطح معني‌داري 05/0P < تجزيه و تحليل شدند. يافته‌ها: ‌آلودگي در 91 نفر(3%) از دانش‌آموزان تاييد گرديد كه 75 نفر (4/82%) دختر و 19 نفر (6/17%) پسر بودند؛ 55 نفر (4/60%) در مقطع ابتدايي و ‌36 نفر (6/39%) در مقطع راهنمايي، دبيرستان و پيش دانشگاهي مشغول به تحصيل بودند. تفاوت معني‌دار آماري بين آلودگي در دو قسمت شمال و جنوب شهر، مقطع تحصيلي ابتدايي و ساير مقاطع تحصيلي و دو جنس وجود داشت (0001/0P < ). نتيجه‌گيري: بر اساس اين مطالعه، آلودگي در سطوح اجتماعي پايين، مقطع ابتدايي و در دختران بيشتر است؛ بنابراين رعايت نكات بهداشتي در دانش‌آموزان،‌ افزايش رفاه اجتماعي و سطح سواد جامعه مي‌تواند باعث كاهش آلودگي به شپش سر شود. واژه‌هاي كليدي: شپش سر (پديكلوزيس)،‌ اپيدميولوژي، دانش‌آموز

Background: Pediculosis capitis, or head lice infestation, caused by Pediculus humanus capitis, is a worldwide public health concern that is particularly seen among primary school children. Pediculosis capitis is still a problem in different environments, in the US, where pediculosis capitis is the most prevalent parasitic infestation of children, 6 to 12 million people are affected every year. Head infestation affects not only the people of poor countries, but also in developed countries. Head lice infestation is reported at different prevalence in all provinces of our country. Therefore this survey was done to determine the prevalence of head lice infestation in Birjand in 2001 and to help the control of the disease in this area in east of Iran Materials and Methods: This cross-sectional study was carried out in winter of 2001 to determine the prevalence of pediculosis capitis and some risk factors among school pupils of north and south geographic areas in Birjand. We selected 3046 pupils from schools by multistage, systematic random cluster sampling. Their hair, hat, scarf was examined for head louse or nit infestation. Demographic information questionnaire was filled out for positive cases and the results were analyzed by SPSS software. Results: Ninety one students (3%) were infected with head lice, 75 (82.4%) girls and 19 (17.6%) boys. 55 (%60.4) of infested students were in primary schools and 36 (%39.6) of them were in higher stages. The results showed significant variations in head lice infestation, and factors such as sex, level of education and north and south geographic areas (P < 0.0001). Conclusions Higher prevalence of pediculosis is seen in low socioeconomic groups, female and primary school children in our region. It seems that health promotion, increase economic conditions and level of social education can lead to a reduction of head lice infestation rate in this group. Key Words: Epidemiology, Pediculosis capitis, Students, Birjand