بررسي ديدگاه و عملكرد پزشكان درباره كاربرد دعا در درمان

Using Prayer in Clinical Practice: A Survey on Iranian Physicians’ Views and Practices

مقدمه و هدف: دعا به عنوان يكي از رويكرد‌هاي مكمل در ارتقاي سلامت در سطح جهان مطرح است. مطالعه حاضر با توجه به جايگاه ويژه دعا در طب سنّتي و اسلامي، به هدف تعيين ديدگاه و عملكرد پزشكان در خصوص «دعا» طراحي و اجرا شده است. مواد و روش‌ها: اين مطالعه از نوع مقطعي بوده و در سال 1387 انجام شده است. در اين مطالعه 131 نفر از پزشكان شهر تهران با نمونه‌گيري آسان وارد مطالعه شدند. داده‌ها با پرسش‌نامه خودايفايي جمع‌آوري شده و تجزيه و تحليل داده‌ها با نرم‌افزار آماري SPSS انجام شد. يافته‌ها: پزشكان مورد مطالعه شامل 7/52 درصد مرد و 3/47 درصد زن با ميانگين سني 9 ± 4/38 سال بودند. از پزشكان مورد مطالعه، 5/94 درصد عنوان كردند، در مواردي به عنوان پزشك براي بهبودي بيماران خود دعا كرده‌اند. 3/31 درصد از پزشكان اظهار كردند كه بيمارانشان «اغلب» از آنان مي‌خواهند براي بهبودي آن‌ها دعا كنند و 8/58 درصد نيز بيان كردند كه اين درخواست «گاهي» مطرح شده است. از كل پزشكان تحت مطالعه فقط 1/7 درصد معتقد بودند كه دعا نمي‌تواند در روند درمان بيماري موثر باشد و فقط 5/2 درصد پزشكان در خصوص چگونگي كاربرد دعا در درمان بيماران، دوره آموزشي ديده بودند. نتيجه‌گيري: بيشتر پزشكان مورد مطالعه براي بيماران خود دعا مي‌كردند و در بسياري از موارد نيز بيماران از آن‌ها درخواست دعا كرده بودند. بنابراين به نظر مي‌رسد، چگونگي كاربرد علمي و عملي دعا در حوزه سلامت نيازمند توجه ويژه‌اي است تا بتوان طبق برنامه‌اي جامع، زمينه احياي اين شاخه از طب اسلامي را فراهم كرد.

Background and Objective: Prayer is one of the most common complementary approaches throughout the world and is highly valued in traditional Islamic medicine in Iran. The aim of this study was to explore the views and practices of physicians on using prayer in the clinical practice, in Tehran, Iran. Materials and Methods: In a cross-sectional study in the year 2008, a convenience sample of 131 physicians were included in this survey. Data were collected using a structured self-administered questionnaire. SPSS was used to analyze the data. Results: Of participants, 52.7 percent were male with the mean age of 38.4±9 years. About 94.5 percent of physicians said that at times they themselves prayed for their patients. About 31.3% said that their patients "often" requested them to pray for them and 58.8% said they have “occasionally” been asked. About 7.1 percent asserted that they believed prayer could not improve the medical condition of the patients. Moreover, only 2.5 percent said they were taught to pray for health improvement through educational courses. Conclusion: The majority of surveyed physicians would pray for their patients and frequently, the patients had asked them to do so. Developing practical approaches to incorporate prayer into medical practice should be paid attention to. A structured and systematic program based on the results of this study and related investigations can lead to scientific re-introduction of this aspect of Islamic and traditional practice in health promotion.