تخمين تقاضاي فيلم سينمايي در ايران

Estimating Demand for Movies in Iran

صنعت سينما يكي از اجزاي اصلي توسعه‎ي فرهنگ محسوب مي شود، توسعه‎ي صنعت سينما نيازمند شناخت ابعاد مختلف اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي است. اين مقاله به مطالعه‎ي ويژگي هاي اقتصادي اين صنعت مي پردازد. در اين راستا لازم است عوامل تعيين-كننده‎ي تقاضاي فيلم سينمايي، تعيين شده و حساسيت متغيرهاي موثر آن بررسي شود. هم‎چنين محاسبه‎ي اين كشش ها داراي كاربردهاي مفيدي در سياست‎گذاري هاي اقتصادي است، تا بدين ترتيب به برنامه ريزي هاي كارآمدي از نظر فرهنگي و اقتصادي در كشور و به-دنبال آن در منطقه و بازارهاي جهاني دست يافت. در اين مقاله ابتدا با تكيه بر مباني نظري و با كمك مطالعات تجربي، عوامل موثر بر تقاضاي فيلم سينمايي در ايران طي سال هاي 1380 تا 1387 در 28 استان كشور با استفاده از داده هاي تركيبي، بررسي و سپس تقاضاي تماشاي فيلم با تفكيك به دو نوع فيلم ايراني و خارجي با استفاده از داده هاي سري زماني و با روش حداقل مربعات معمولي براي سال هاي 1350-1387 تخمين زده شده است. نتايج تخمين با روش داده هاي تركيبي نشان مي دهد كه تقاضاي فيلم سينمايي، رابطه‎ي مستقيم با درآمد واقعي افراد و رابطه‎ي معكوس با قيمت واقعي بليط سينما دارد. هم‎چنين افزايش تعداد دستگاه هاي تلويزيون، رايانه و دستگاه هاي پخش VCD و DVD، تاثير كاهشي در تعداد تماشاچيان فيلم‎هاي سينمايي دارد، نتايج تخمين با استفاده از داده هاي سري زماني نيز نشان داد كه تقاضاي تماشاي فيلم خارجي در مقايسه با تقاضاي تماشاي فيلم ايراني، نسبت به تغييرات قيمت بليط و هم‎چنين تغييرات نرخ سواد حساسيت بيش‎تري از خود نشان داده است.

Cinema industry is one of the main elements of cultural development. Development of cinema industry requires the identifying the various social, economic and cultural dimensions. This paper studies the economic characteristics of cinema in Iran. In this regard, it is necessary to identify the determinants of demand for movies and their demand elasticities. The computed elasticities have useful applications in economic policy-making, so that the effective plans regarding cultural and economic viewpoints in the regional and global scopes can be compiled. In this paper, relying on theoretical basics and using empirical studies, the affecting factors on demand for movies have been estimated for 28 provinces of Iran over the 2001-2008; and then demand for watching movies with decomposition of them into Iranian and foreign films has been estimated using ordinary least squares during 1971-2008. The estimation results of panel data model indicate that demand for movie has positive relationship with real per capita income and negative one with real price of cinema ticket. In addition the increased numbers of TV sets, personal computers and VCD and DVD players have the declining effect on the number of cinema attendants. As well, the estimation results using time series data indicate that demand for foreign movies in Iran comparing with demand for Iranian ones is more sensitive to changes in ticket prices and literacy rate.