بررسي نحوه توزيع روي قابل تبادل و محلول و روي پيوند شده با كربنات درخاكدانه هاي خاكهاي آهكي آلوده

موضوع آلودگي خاك توسط فلزات سنگيني مانند روي باعث افزايش نگراني هايي در مورد محيط زيست شده است. شناخت شكل هاي مختلف روي در خاك اطلاعات مفيدي درباره رفتار اين فلز در اختيار مي گذارد. با توجه به توزيع غير يكنواخت فلزات سنگين در خاك، در اين پژوهش تفاوت غلظت روي قابل تبادل و محلول و روي پيوند شده با كربنات در داخل و خارج خاكدانه ها مورد بررسي قرار گرفت. خاكدانه ها از چهار پروفيل در خاكهاي آلوده استان زنجان و در پنج عمق از صفر تا يك متري جمع آوري شده و بصورت مكانيكي (كايسر 1994) به دو بخش داخلي و خارجي خاكدانه تفكيك شدند. غلظت روي محلول و قابل تبادل و غلظت روي پيوند شده با كربنات در هر دو بخش داخلي و خارجي اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه غلظت روي در هر دو شكل در بخش خارجي خاكدانه ها بيشتر از بخش داخلي آنها مي باشد، ولي تفاوت غلظت روي قابل تبادل و محلول دربخش داخلي و خارجي خاكدانه ها، فقط در عمق 20-0 سانتيمتري معني دار بود. غلظت روي كل نيز در بخش خارجي خاكدانه ها بيشتر از بخش داخلي بدست آمد. ضريب تبيين غلظت روي قابل تبادل و محلول با غلظت روي كل مثبت و معني دار و غلظت روي قابل تبادل و محلول و pH خاك منفي و معني دار بود. در رابطه با روي كربناتي نيز ضريب تبيين با غلظت روي كل مثبت و معني دار بدست آمد، ولي با درصد كربنات كلسيم خاك رابطه معني دار نبود.

Soil pollution with heavy metals like zinc causes increasing concerns about environment. According to distribution in soil, this study was conducted to compare zinc concentration between aggregate exteriors and interiors of some contaminated soils. Aggregates were collected from 5 depths of 4 soil profiles with different textures and were separated mechanically into exterior and interior fractions. Soluble and exchangeable and also bonded to carbonate fractions of zinc from both aggregate interiors and exteriors, were extracted and measured. The concentrations of zinc in both above fractions were high in the exterior part. Concentration of soluble and exchangeable zinc showed high correlation coefficient with soil pH and total concentration of soil zinc, also bonded to carbonate fraction of zinc showed high correlation coefficient with total concentration of zinc and low correlation coefficient with percentage of soil CaCO3.