پيش بيني نياز آبي چغندرقند در دوره 2030-2011 با استفاده از داده هاي اقليمي‌ شبيه‌سازي شده توسط مدل ريزمقياس كننده LARS-WG (مطالعه موردي: استان خراسان رضوي)

مهم‌ترين بخش طراحي و بهره‌برداري از سيستم هاي تامين كننده آب مورد نياز كشاورزي، تخمين نياز آبي گياه مي‌باشد. در اين تحقيق با استفاده از مدل LARS-WG5 داده هاي مدل گردش عمومي ‌جو HADCM3 طبق سه سناريوي A2 , A1B و B1 تاييد شده IPCC ريزمقياس شده و مقادير ماهانه بارش، دماي كمينه، دماي بيشينه و ساعت آفتابي استان خراسان رضوي در دوره 2030- 2011 شبيه‌سازي شد. سپس با به‌كارگيري نرم‌افزار OPTIWAT تبخير- تعرق مرجع به روش‌هارگريوز- ساماني و بارندگي موثر به روش فايو محاسبه شده و در نهايت نياز آبي چغندرقند در مقياس ماهانه براي دو دهه آتي در مقايسه با دوره پايه (2010- 1991) برآورد گرديد. نتايج نشان داد كه بارش‌هاي بهاره و پاييزه دوره آينده در همه ايستگاه‌هاي تحت مطالعه به جز تربت جام در مقايسه با دوره پايه افزايش خواهند داشت. بيشترين افزايش بارش به ميزان 26، 21 و 16 درصد بر اساس سناريوهايA1B ، A2 و B1 و در مقايسه با دوره پايه، مربوط به ايستگاه مشهد بوده و در فروردين ماه رخ خواهد داد. همچنين طبق پيش بيني مدل LARS-WG5 دماي كمينه و بيشينه استان در دوره 2030- 2011 افزايش خواهد يافت و ميزان افزايش دماي كمينه بيشتر از افزايش دماي بيشينه خواهد بود. در نتيجه اين تغييرات، نياز آبي چغندرقند در 20 سال آينده در اغلب شهرستان‌هاي استان خراسان رضوي نسبت به دوره كنوني متفاوت خواهد بود. به‌طوري‌كه در ايستگاه تربت جام طبق سناريوهايA1B ، A2 و B1 به‌ترتيب برابر 19، 18 و 18 درصد و در شهرستان گلمكان به‌ترتيب برابر 15، 17 و 17 درصد نياز آبي اين گياه از دوره توسعه تا ابتداي دوره پاياني افزايش و در شهرستان‌هاي قوچان، نيشابور و مشهد در طول دوره مياني رشد كاهش خواهد يافت. بيشترين ميزان كاهش نياز آبي برابر 10 درصد و مربوط به ايستگاه قوچان مي‌باشد. نتايج اجراي نرم‌افزار OPTIWAT همچنين نشان داد كه در شهرستان هاي سرخس، گناباد، كاشمر و سبزوار، تغيير محسوسي در ميزان نياز آبي اين گياه در دو دهه آتي درمقايسه با دوره پايه، رخ نخواهد داد.

The most important part of the design and operation of the supplier systems of agricultural water requirement is the estimating of plant water requirement. In this study by using the LARS-WG5 model, downscaled the data of HADCM3 model according A1B, A2 and B1 scenarios that confirmed by IPCC, and was simulated monthly amounts of precipitation, minimum temperature, maximum temperature and sunshine hours in Khorasan Razavi province in the period 2011 - 2030. Then using OPTIWAT software, reference evapotranspiration and effective rainfall calculated with Hargreaves- Samani and FAO method respectively and finally the water requirement of sugar beet was estimated in monthly scale for the two next decades compared with the base period (1991-2010). The results showed that spring and autumn precipitation in the future period will be increased in all stations except Torbat Jam compared with the base period. Most increase of precipitation equal 26, 21 and 16 percent based in A1B, A2 and B1 scenarios compared with the base period is owned Mashhad Station and will occur in April. Also according simulation of LARS-WG5 model, Minimum and maximum temperatures will increase during 2011 to 2030 and the increase of the minimum temperature is more than maximum temperature. As a result of these changes, the water requirement of sugar beet in 20 next years in most of the city of Khorasan Razavi province will be different compared to the current period. So that the Torbat Jam station under scenario A1B, A2 and B1, respectively 19, 18 and 18 percent and in the Golmakan respectively 15, 17 and 17 percent, water requirement of this plant will increase from the period of development until the beginning of the final period of growth and in Ghuchan, Nishabur and Mashhad will decrease in the middle period of growth. The most amounts of the reducing in water requirement equal 10 percent and belonging to Ghchan station. The results of running OPTIWAT software also showed that in Sarakhs, Gonabad, Kashmar and Sabzevar, would not happen perceptible change in the amount of water requirement of this plant in the next two decades compared with the base period,.