اولويت هاي "امنيت سازي" در خليج فارس با رويكرد امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران

The Persian Gulf security

امنيت خليج فارس از مسايل اساسي بين المللي، منطقه اي و ملي كشورهاي منطقه به ويژه ايران اسلامي است. كشور ما به دليل وابستگي شديد به درآمد هاي نفتي و واردات كالاهاي صنعتي با وجود داشتن حداكثر طول سواحل در خليج فارس از طرفي نقش شاهين ترازو را در برقراري ثبات وامنيت منطقه ايفا مي كند به طوريكه امنيت ملي ج.ا.ايران و منطقه تفكيك ناپذيرند. از طرف ديگر مطالعات انجام شده نشان مي دهد كه در حدود دو قرن، ابتدا بريتانيا و سپس آمريكا مدعي امنيت منطقه بوده و همواره اين مقوله تحت تاثير راهبردهاي آنان قرار گرفته است. وقوع چهار جنگ خانمان سوز طي سه دهه واشغال نافرجام عراق گوياي اين واقعيت است كه حضور نيروهاي بيگانه موجب وخيم تر شدن اوضاع امنيتي منطقه شده است. از اينرو خليج فارس نياز به نوعي ترتيبات امنيتي، با رويكردي نو دارد، كه پژوهش حاضر در صدد پردازش آن مي باشد. بدين منظور ابتدا بر اساس نظر پاتريك مورگان عوامل اثر گذار در نظم منطقه اي خليج فارس در سه سطح تحليل بين المللي، منطقه اي و داخلي بررسي و شاخصه هاي مهم احصا گرديده، سپس با تنظيم پرسشنامه و پردازش اطلاعات تكميلي، ارجحيت ها از طريق فن تحليل فرايند سلسله مراتبي((AHP:Analyze Hierarchy Process تعيين و درپايان به روش سناريو پردازي (احمدي،85:1382) رهيافت هاي غالب ترسيم و رهيافت بهينه ارايه شده است. نتايج پژوهش نشان مي دهد كه به ترتيب مولفه هاي: دفاعي-امنيتي، اقتصادي، اجتماعي- فرهنگي، سياسي در "امنيت سازي" منطقه بالاترين اولويت را دارند. ولي مكانيزم و تقدم ابزاري نيل به اين هدف، گسترش تعاملات بين ايران و كشورهاي منطقه به ترتيب درحوزه هاي؛ اقتصادي، سياسي، اجتماعي-فرهنگي و دفاعي-امنيتي جهت رسيدن به همگرايي منطقه اي است. اين رهيافت مي تواند شكل گيري نهادهاي فوق ملي فراگير و بناي يك "نظام امنيت مشاركتي" مبتني بر ارزش هاي بومي راميسر سازد.

The security of Persian Gulf region is one of the significant international, regional and national issues of regional countries particularly the Islamic Iran.Because of critical dependence on oil incomes and importing of industrial goods and despite having the longest coastal border in Persian Gulf , our country plays the role of a scale in maintaining the stability and security of the region to such an extent that the I.R.of Iran national security is inseparable with the region.On the other hand, according to the conducted studies, the countries such as Britain and the U.S respectively claimed the security of the region for almost two centuries and this subject always influenced their strategies.The occurrence of four destructive wars within three decades and useless occupation of Iraq, indicate this reality that the presence of foreign forces has worsened the security situation of this region. Because of this, Persian Gulf region needs a type of security arrangements with new approach, and the current research is conducted in this line.For this aim, first according to Patric Morgan theory, the impacting elements in the regional arrangement of Persian Gulf (P.G) will be examined in three analytical international, regional and national levels and important indices will be determined, then by using questionnaires and processing the completed information, the preferences will be identified by technique of Analyze Hierarchy Process (AHP). And in the end, the predominant approaches will be delineated and the best approach will be presented.The conclusions of the research show that defensive, security, economic, social, cultural and political components have top ranks in security making of the region.But the instrumental priority and mechanism for achieving this aim is expansion of interactions between the I.R. of Iran and regional countries in the fields of economic, political, cultural, defense and security for achieving regional convergence.This approach can facilitate the shaping of broad – based extra national bodies and can establish a participation security system based on values