اندازه‌گيري كارايي نسبي خدمات درماني بيمارستان‌‌هاي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي با استفاده از تكنيك تحليل پوششي داده‌‌‌ها (Data Envelopment Analysis)

Measuring the Relative Efficiency of Health Care Offered in Hospitals of Shahid Beheshti University of Medical Sciences Using Data EnvelopmentAnalysis (DEA) Technique

مقدمه: كارايي يك مفهوم نسبي است و براي سنجش آن بايد عملكرد واحد‌هاي اقتصادي صنعت در مقايسه با كارايي در شرايط بالقوه‌ي توليد قرار بگيرد تا مشخص گردد كه كارايي واحد‌هاي توليدي از مقدار مورد انتظار تا چه ميزان فاصله دارد. بيمارستان به عنوان يك واحد اقتصادي، جهت استفاده‌ي بهينه از امكانات و منابع موجود، ناگزير از به كارگيري تجزيه و تحليل‌‌هاي كارايي مي‌باشد. از اين‌رو پژوهش حاضر به اندازه‌گيري كارايي بيمارستان‌‌هاي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي در مقايسه با يكديگر پرداخته است. روش بررسي: اين مطالعه تحليلي- كاربردي بود و چون از داده‌‌هاي واقعي با مراجعه به اسناد و مدارك و آمار‌هاي عملكردي بيمارستان‌‌ها استفاده گرديد، بررسي روايي و پايايي موضوعيت نداشت. به منظور تحليل داده‌‌ها در راستاي اندازه‌گيري كارايي نسبي خدمات درماني 16 بيمارستان تحت پوشش دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي و تعيين بيمارستان‌‌‌هاي كارا و ناكارا در سال‌هاي 1384 تا 1386، از مدل مضربيCCR (Charnels, Cooper & Rhodes) ورودي محور، يكي ازمد‌ل‌‌هاي رويكرد تحليل پوششي داده‌‌ها يا DEA (Data envelopment analysis)، و از مدل (Anderson & Peterson) AP براي رتبه‌بندي بيمارستان‌‌هاي كارا استفاده گرديد و جهت حل مدل، نرم‌افزار LINDO به كار گرفته شد. يافته‌ها: در سال 1384، 75/43 درصد، در سال1385، 25/31 درصد و در سال 1386، 5/37 درصد از بيمارستان‌‌ها كارا بودند. نتيجه‌گيري: نتايج تحقيق منجر به پيشنهادهايي براي بهبود كارايي بيمارستان‌هاي ناكارا از طريق صرفه‌جويي‌هاي بالقوه در منابع به ميزان 44/62 در صد در زيربنا، 88/43 درصد در تعداد تخت فعال، 15/37 درصد در تعداد پزشك و 58/38 درصد در تعداد پيراپزشك گرديد. واژه‌‌هاي كليدي: كارايي؛ خدمات بهداشتي درماني؛ تحليل؛ بيمارستان‌‌ها.

Introduction: To assess efficiency as a relative concept, the difference between real and expected values must be determined by comparing the productivity of economic units of industry and the efficiency in potential production conditions. As economic units, hospitals need to utilize efficiency analysis in order to make optimal use of their available resources. Therefore, the present study compared the efficiency of different hospitals of Shahid Beheshti University of Medical Sciences. Methods: Since this applied analytical research referred to the documents and performance statistics of hospitals and therfore used real data, evaluating the validity and reliability had no relevance. In order to measure the relative efficiency of health care in 16 hospitals associated with Shahid Beheshti University of Medical Sciences and also to determine efficient and inefficient hospitals during 2005-2007, CCR (Charnes-Cooper-Rhodes) input oriented multiplier model of Data Envelopment Analysis (DEA) was used for data analysis. In addition, AP (Anderson-Peterson) model was used to rank efficient hospitals. LINDO software was utilized to solve the model. Results: Based on our results, 43.75%, 31.25% and 37.5% of hospitals were efficient respectively in 2005, 2006 and 2007. Conclusion: The results suggested that the efficiency of inefficient hospitals could be improved through the potential savings in resources (62.44% in infrastructure, 43.88% in the number of active beds, 37.15% in the number of physicians and 38.58% in the number of paramedics). Keywords: Efficiency; Health Services; Analysis; Hospitals.