بررسي ميزان انطباق چكيده‌ي فارسي پايان‌نامه‌هاي دوره‌ي دكتري عمومي دانشگاه علوم پزشكي اراك با استانداردهاي چكيده‌نويسي (214 ISO)

The Level of Adherence to Abstracting Standards (ISO 214) Obsereved in Persian Abstracts of General Medicine Theses in Arak University ofMedical Sciences

مقدمه: با توجه به ضرورت يكدستي و هماهنگي در ساختار چكيده‌ها و افزايش دقت، صحت و جامعيت آن‌ها، پژوهش حاضر با هدف بررسي ميزان رعايت استاندارد چكيده‌نويسي (214 ISO) در چكيده‌هاي فارسي پايان‌نامه‌هاي دوره‌ي دكتري عمومي دانشگاه علوم پزشكي اراك در سال‌‌‌هاي 87-1378 صورت گرفت. روش بررسي: روش مورد استفاده در اين پژوهش توصيفي از نوع كاربردي است و ضمن بررسي دقيق پايان‌نامه‌هاي ثبت شده در كتابخانه‌ي مركزي دانشگاه علوم پزشكي اراك، در مجموع 328 پايان‌نامه به منزله‌ي جامعه‌ي آماري مورد بررسي واقع شد. جهت تهيه‌ي استانداردهاي مورد نياز و بررسي ميزان انطباق آن‌‌ها با استاندارد چكيده‌‌ها، متن اصلي استاندارد بين‌المللي ISO در چكيده‌نويسي و متن ترجمه‌ي فارسي اين استاندارد مورد بررسي قرار گرفت. براي گردآوري داده‌‌ها از چك‌ ليست تهيه شده بر اساس استاندارد بين‌المللي ISO در چكيده‌نويسي بهره‌جويي شد و سياهه‌ي وارسي از نظر روايي محتوا تحت نظر صاحب‌نظران ارزيابي شد و مورد تاييد قرار گرفت. داده‌هاي جمع‌آوري شده با استفاده از نرم‌افزار SPSS تجزيه و تحليل شد و با كمك فراواني، درصد و شاخص‌‌هاي 2? به شرح يافته‌‌هاي پژوهش اقدام گرديد. يافته‌ها: ذكر اطلاعات كتاب‌شناسي با رعايت در 48 چكيده (4/16 درصد) در سال 1384 بيشترين ميزان فراواني و درصد را به خود اختصاص داد، در حالي كه بيان يافته‌ها و نتايج فرعي و ثانويه در هيچ چكيده‌اي ذكر نشده بود و اين مورد كمترين ميزان فراواني و درصد را به خود اختصاص داده بود. يافته‌هاي 2? نشان داد كه به جز هدف در بقيه‌ي موارد تفاوت معني‌داري بين ميزان رعايت استانداردها بر اساس سال‌‌هاي مختلف وجود دارد. نتيجه‌گيري: در چكيده‌هاي تحت بررسي، استانداردهاي چكيده‌نويسي (214 ISO) در مواردي كه به صورت صوري و شكلي بودند، مانند نتايج پژوهش، حفظ اطلاعات اصلي پايان‌نامه و ...، به ميزان قابل قبولي رعايت شده است. در حالي كه در مواردي كه به صورت محتوايي بودند مانند هدف، بيان يافته‌ها و ...، به ميزان نازل‌تري استانداردها رعايت گرديده است. واژه‌‌هاي كليدي: چكيده‌ها؛ پايان‌نامه‌هاي دانشگاهي؛ دانشگاه‌ها؛ 214 ISO.

Introduction: Considering the necessity of uniformity and consistency in the structures of abstracts and also increasing their precision, correctness, and exhaustivity, this research aims to investigate the adherence to abstracting standards (ISO 214) in Persian abstracts of general medicine theses in Arak University of Medical Sciences during 1999–2008. Methods: This applied descriptive study reviewed all theses registered in the central library of Arak University of Medical Sciences and finally, selected 328 theses as the statistical population. In order to prepare the required standards and also to determine the consistency of the theses with abstracting standards, the original text of International Organization for Standardization (ISO) in abstracting and its translated Persian text were studied. A checklist designed based on ISO abstracting standards was used for data collection. The validity and reliability of the checklist were confirmed by the experts. Data analysis was performed in SPSS software. The results were shown as frequency, percentage and chi-square indices. Results: The highest rate of adherence to including bibliographic information was seen in 2005 (48 abstracts (16.4%)). However, the findings and secondary results were not mentioned in any abstracts. The findings of chi-square test showed that except “purpose”, there was a significant difference in the adherence to the standards in different years. Conclusion: Adherence to form-related abstracting standards (ISO 214) e.g. research results, preserving the main information of the theses, etc. was acceptable. However, content abstracting standards including purpose, findings, etc. were not adequetly deployed. Keywords: Abstracts; Academic Dissertations; Universities; ISO 214.