چهار گونه عمده سن Miridae روي درختان پسته در ايران

Four major mirid bugs of pistachio trees in Iran

در مناطق پسته كاري و رويش‌گاه‌هاي پسته وحشي استان كرمان چندين گونه سن از خانواده Miridae روي درختان پسته اهلي (Pistacia vera L.) و درختان پسته وحشي (Pistacia atlantica sub sp. P. mutica (Fischer & C.A. Meyer) و P. khinjuk Stocks) زندگي مي‌كنند. بر اساس مطالعات صحرايي از بين آن‌ها چهار گونه داراي فراواني بيشتر و پراكنش وسيع‌تر مي‌باشند. معمولاً ميوه‌هاي جوان پسته بلافاصله پس از مرحله گرده افشاني تا قبل از تشكيل پوست استخواني مورد حمله سن‌هاي متعلق به خانواده Miridae قرار مي‌گيرند. دو گونه سن Campylomma diversicorne Reuter, 1878 و Campylomma verbasci (Meyer-Dür, 1843) به ميوه‌هاي تازه تشكيل شده و جوان پسته در اوايل بهار حمله مي‌كنند و خسارت آن‌ها به صورت لكه تيره در پوست رويي ميوه پسته بروز مي‌كند، اين عارضه Epicarp lesion نام دارد. اين صدمه كه به دليل فرو بردن خرطوم سن در ميوه جوان پسته ايجاد مي‌گردد بتدريج در تمام بافت آن گسترش مي‌يابد و ميوه‌ي صدمه ديده خشك مي‌شود و سپس ريزش مي‌نمايد. اين نوع خسارت در بين پسته كاران استان كرمان با نام محلي "داغو" معروف است و معمولاً از عوامل عمده كاهش محصول مي‌باشد (1). بر اساس اطلاعات موجود، سن C. verbasci به عنوان يك حشره گياه خوار و شكارگر محسوب مي‌شود (4). در رفتار گياه خواري، پوره‌هاي جوان از شيره گياهي، گرده و شهد تغذيه مي‌كنند. در رفتار شكارگري، پوره‌ها و حشرات كامل از شته، كنه، تريپس و پسيل گلابي تغذيه مي‌كنند (3; 6). سن C. verbasci به عنوان آفت ميوه سيب در آذربايجان غربي نيز گزارش شده است (5). بررسي‌هاي صحرايي نشان داد دو گونه سن Farsiana pistaciae Linnavuori, 1998 و Pseudoloxops sangrudanus Linnavuori, 2006 در سطح وسيعي از باغ‌هاي پسته و رويشگاه‌هاي پسته وحشي در استان كرمان پراكنده هستند. پوره‌هاي هر دو گونه از پوره‌هاي سنين مختلف پسيل معمولي پسته، Agonoscena pistaciae Burckhardt and Lauterer تغذيه مي‌كنند و با اين رژيم غذايي با موفقيت به حشره كامل تبديل مي‌شوند. سن‌هاي F. pistaciae و P. sangrudanus در بهار روي درختان پسته آلوده به آفت پسيل معمولي پسته حضور دارند (2)، در عين حال ساير شكارها و رفتار تغذيه‌اي آن‌ها ناشناخته مي‌باشد. اين اولين گزارش از حضور و زندگي سن‌هاي C. diversicorne، C. verbasci و P. sangrudanus روي درختان پسته اهلي و وحشي مي‌باشد.

There are several mirid bug species associated with cultivated- and wild- pistachio trees in Kerman province, southern of Iran. Among them, four species were found dominant. The very young and immature pistachio nuts may be attacked by either adult or nymph of some hemipteran bugs particularly those belonging family “Miridae” in spring. Campylomma diversicorne Reuter, 1878 and Campylomma verbasci (Meyer-Dür, 1843) both attack the newly formed and very young pistachio nuts at early spring causing epicarp lesion. This injury leads to desiccation and dropping of the damaged nuts from the trees. Epicarp lesion is considered as one of the important problems in pistachio orchards in Iran (1), which mainly causes by the mirid bugs. Campylomma verbasci may be considered as phytozoophagous insect (4). As a phytophagous, young nymphs feed on plant sap, pollen and nectar, injury being important on apples. As a predator, nymphs and adults feed on aphids, mites, thrips and pear psylla (3; 6). Campylomma verbasci was also reported as the pest of apple trees in west Azerbaijan, Iran (5). Farsiana pistaciae Linnavuori, 1998 and Pseudoloxops sangrudanus Linnavuori, 2006 were found as the active predatory bugs in colonies of the common pistachio psyllid, Agonoscena pistaciae Burckhardt and Lauterer on both cultivated- and wild- pistachio trees either in plane or mountainous areas in Kerman province. The nymphs of both species attack different nymphal instars of the A. pistaciae and develop successfully on this prey. These bugs active through the spring on pistachio trees (2). However, the other preys, host plants and feeding behaviour of these predatory bugs in pistachio plantations remained unclear. This is the first record for presence and activity of C. diversicorne, C. verbasci and P. sangrudanus on pistachio trees in Iran.