پديد آورندگان :
رحيمي، تورج نويسنده عضو هيات علمي گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامي واحد شهر قدس , , پاك نژاد، فرزاد نويسنده عضو هيات علمي گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرج , , عباس‌زاده، بهلول نويسنده دكتري زراعت، موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع كشور , , اردكاني، محمدرضا نويسنده عضو هيات علمي گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرج , , زارع ولوجردي، مجيد نويسنده كارشناس ارشد، منطقه 12 دانشگاه آزاد اسلامي , , لايق حقيقي، معصومه نويسنده كارشناس ارشد گياهان دارويي، موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع كشور ,
كليدواژه :
تجزيه عليت , عناصر , كافوري , گياهان دارويي , تجزيه گام به گام , همبستگي
چكيده فارسي :
بهمنظور بررسي روابط بين صفات مورفولوژيكي، فيزيولوژيكي و بعضي از عناصر شيميايي گياه كافوري، نمونههاي اين گياه از رويشگاه طبيعي اراك در مرحله گلدهي كامل جمع‌آوري شد. صفات مورفولوژيكي مانند ارتفاع گياه، تعداد پنجه، قطر بزرگ و كوچك تاج پوشش، عملكرد سرشاخه كل و سرشاخه گلدار 20 تا 40 گياه از هر پلات اندازه‌گيري شد. همچنين كلروفيل، قندهاي محلول، پرولين، سديم، پتاسيم، منيزيم، كلسيم، كلر و آهن گياهان هر پلات اندازه‌گيري شد. نتايج حاصل از همبستگي صفات نشان داد كه عملكرد سرشاخه كل با عملكرد سرشاخه گلدار (**97/0r=)، تعداد پنجه (**94/0r=)، قطر تاج پوشش2 (**83/0r=)، كلروفيل كل 1 (*79/0r=)، كلروفيل كل 2 (*77/0r=)، كلروفيل a (*78/0r=) و كلروفيل b (*77/0r=) همبستگي مثبت معني‌دار دارد، اما با طول ريشه (*74/0-r=)، عملكرد ريشه (**83/0-r=)، قندهاي محلول (*76/0-r=)، پرولين (**94/0-r=) و كلر (*77/0-r=) همبستگي منفي معني‌دار دارد. عملكرد سرشاخه گلدار با تعداد پنجه (**97/0r=)، قطر تاج پوشش1 (*77/0r=)، قطر تاج پوشش2 (**97/0r=) و كلروفيل كل1 (*74/0r=) همبستگي مثبت معني‌دار و با عملكرد ريشه (*77/0-r=)، قندهاي محلول (*97/0-r=)، كلسيم (*72/0-r=) و مقدار كلر موجود در گياه (**81/0-r=) همبستگي منفي معني‌دار داشت. قندهاي محلول با پرولين (**83/0r=)، مقدار منيزيم (**88/0r=)، كلسيم (**90/0r=) و كلر (**91/0r=) همبستگي مثبت معني‌دار داشتند. پرولين با منيزيم (*79/0r=)، كلسيم (*79/0r=) و كلر (**87/0r=) همبستگي مثبت معني‌دار داشت. در رگرسيون گام به گام اثر صفات بر عملكرد سرشاخه گلدار به عنوان متغير وابسته، پنج صفت عملكرد سرشاخه كل، آهن، قطر تاج پوشش 2، كلر و قطر تاج پوشش 1 به ترتيب وارد معادله شدند. نتايج حاصل از تجزيه عليت نشان داد كه سرشاخه كل بالاترين اثر مستقيم و مثبت را بر عملكرد سرشاخه گلدار دارد. به طور كلي نتايج نشان داد كه شوري باعث كاهش اندام‌هاي هوايي گرديده و جذب آهن را كاهش مي‌دهد، اما گياه براي مقابله با شوري از جذب املاح و گسترش سيستم ريشه‌اي استفاده مي‌نمايد.
چكيده لاتين :
In order to study the relationship between morphological, physiological and chemical characteristics of medicinal plant named camphor (Camphorosma monspeliaca L.), samples were collected from a natural habitat in Arak at the full flowering stage. Morphological traits such as plant height, number of tillers, canopy diameter, total shoot yield and full flowering shoot yield were measured for 20-40 plants in each plot. The physiological traits measured were chlorophyll content, soluble sugars, proline, sodium, potassium, magnesium, calcium, chlorine and iron. The results of correlation analysis indicated that total shoot yield had a positive significant correlation with full flowering shoot yield (r=0.97**), number of tillers (r=0.94**), canopy diameter 2 (r=0.83**), total chlorophyll 1 (r=0.79*), total chlorophyll 2 (r=0.77*), chlorophyll a (r=0.78*) and chlorophyll b (r=0.77*). The total shoot yield had a negative significant correlation with root length (r=-0.74*), root yield (r=-0.83**) soluble sugars (r=-0.76*), proline (r=-0.94**) and chlorine (r=-0.77). Flowering shoot yield had a significant positive correlation with the number of tillers (r=0.97**), canopy diameter 1 (r=0.77*), canopy diameter 2 (r=0.97**), total chlorophyll 1 (r=0.74*), and a negative significant correlation with root yield (r=-0.77*), soluble sugars (r=-0.97*), calcium (r=-0.72*) and chlorine (r=-0.81**). Soluble sugars showed a positive significant correlation with proline (r=0.83**), magnesium (r=0.88**), calcium (r=0.90*) and chlorine (r=0.91**). Proline had a positive significant correlation with magnesium (r=0.79*), calcium (r=0.79*) and chlorine (r=0.97**). The results of stepwise analysis of full flowering shoots as the dependent variable, showed that five traits, i.e. total shoot yield, iron, canopy diameter 2, chlorine and canopy diameter 1 were considered in the model as independent variables. However, the result of path analysis showed that total shoot yield had the highest direct positive effect on full flowering shoot yield. Results revealed that salinity reduced aerial organs and iron absorbsion, but camphor plants increased mineral absorbsion and expanded their root systems for salinity tolerance.
