تناظر شخصيت‌پردازي و همساني درونمايه و پيرنگ در روي ماه خداوند را ببوس و ژان باروا (مطالعه تطبيقي)

The Correspondence of Characterization and Consistency of Theme and Plot in Kiss the Beautiful Face of God and Jean Barios (Comparative Study)

پيشينه كهن تاريخ دينداري و ادبيات و تعامل خودانگيخته‌شان به نخستين گام‌هاي بشر در انديشه‌ورزي و تفكر در احوال باطن باز مي‌گردد. در روزگار ما هم ادبيات، دغدغه‌مندِ انعكاس درونمايه‌هاي مرتبط با حوزه يقين و اعتقاد و پرسش‌هاي هستي‌شناسانه‌اي‌ است كه به‌طور كلي جهان‌بيني آدميان را رقم مي‌زنند. جستار حاضر با عنايت به اين درونمايه به بررسي تطبيقي دو رمان روي ماه خداوند را ببوس از مصطفي مستور و ژان باروا از روژه مارتن دو‌گار مي‌پردازد. طرح سوالات بنيادين انسان مانند ايمان و دينداري و يا ناباوري و بي‌اعتقادي و چيستي و چرايي وجود خدا، عشق و زيستن و مردن از درونمايه‌هاي مشترك و همبسته اين دو اثر است كه در قالب يك پيرنگ و شخصيت‌پردازي متناظر بازگو شده‌اند؛ همان‌گونه كه انعكاس اضطراب، تنهايي و بي‌پناهي قهرمانان دو داستان كه به ترديد و انكار و سرانجام به ايمان‌گرايي دوباره ختم مي‌شود، از مضامين مشترك «موقعيت ديني» هر دو داستان است. در‌واقع اين دو رمان با وجود خاستگاه‌هاي متفاوت و وراي ارزش‌هاي ادبي بومي‌شان در طرح مضمون بازگشت به خويشتن و رجعت به ريشه‌هاي معناآفرين و روح‌نواز آدمي در روزگار غلبه ناباوري انكار و ترديد بر يقين و ايمان درنهايت توفيق يافته‌اند. مقاله حاضر با تكيه بر ابزارهاي تحليلي نقد مضموني در حوزه ادبيات تطبيقي در صدد يافتن پاسخي است براي اين پرسش كه مضمون مشترك اين دو اثر چه تناظرها و هم‌نهشتي‌هايي در درونمايه‌ها و ساير اجزاي اين دو رمان واقع‌گرا مانند پيرنگ و شخصيت‌پردازي‌ها به وجود آورده است؟

The oldness of religiousness and literature, and their co-relation ascribe to the first steps of human being toward the reflections and inner contemplations. The contemporary literature is also involved in the representation of themes referring to belief, faith and ontological questions that create man’s point of view. The present article performs a comparative study of Kiss the Beautiful Face of God and Jean Barios. The man’s fundamental questions like faith, religion, unbelief, skepticism, existence of God, love, life and death are represented in a communal manner in two novels. Furthermore, the representation of anxiety, solitude, loneliness and homeless are included in the “religious situation” of the two stories that get to doubt, denial and at last to creed. Moreover, in spite of their different origins and their literary value, these two novels are really successful in representation of a theme like return to the significant as well as agreeable and meaningful roots of spiritual life. The likeable and symbolic end of these novels is among the pleasant themes of comparative literature that displays man’s common experiences, visions and points of view.