جنبه‌ها‌ي صوري و معنايي عناصر معين فارسي در جمله هاي وابسته

Formal and semantic aspects of Persian modal elements in embedded sentences

جمله‌هايي كه مردم در تعاملهاي روزمرّه زباني خود به كار مي‌گيرند از جهتي به دو دسته كلّي قابل تقسيم هستند: نخست، جمله‌هايي كه به تحقق بي‌قيد وشرط رخداد دلالت دارند؛ دوم، جمله‌هايي كه وقوع رخداد را در گرو تحقّق شرطي از شروط قرار مي‌دهند. در اين تحقيق جمله‌هاي دسته نخست آزاد و جمله‌هاي دسته‌ دوم وابسته ناميده خواهند شد. واكنش سخن‌گويان زبان در برابر جملات وابسته با عكس العمل آنها در مقابل جمله هاي آزاد متفاوت است. آنچه به ويژه در اين تحقيق مطمح نظر است ساختهاي وابسته است. از مهم‌ترين و معمول‌ترين راههاي بيان جمله هاي وابسته استفاده از عناصر معين از قبيل افعال معين، قيود جمله، و دسته مشخصي از افعال واژگاني است. از اهداف اين تحقيق، تحليل و تبيين نقشها، انواع و درجات مفهوم معين در فارسي امروز است. اين پژوهش همچنين تمايز مطلوبي را ميان جنبه هاي صوري و معنايي مقوله معين در فارسي ايجاد مي كند. رحيميان (1995 و 1999) استدلال مي كند كه زبان فارسي فاقد افعال معيني است كه براي بيان درجه قوي معين به كار رود. امّا اين تحقيق، براي نخستين بار، نشان مي دهد كه فعل خواه علاوه بر نقشي كه در ساختهاي زمان آينده ايفا مي كند، وسيله مناسبي براي بيان درجه قوي معين است، به گونه اي كه به تنهايي متضمن وقوع رخداد مي شود، و اين مهم از ديد تمامي پژوهشهاي پيشين پنهان مانده است. بنابرين مي توان ادّعا كرد كه زبان فارسي ازهر سه درجه ضعيف، متوسّط و قوي معين بهره مند است. در باب انواع معين نيز بايد گفت كه با توجّه به شواهد و مصاديق كشف و استخراج شده از روزنامه هاي فارسي زبان، هر سه نوع معين، كه عبارتند از معين استنتاجي، اقتضايي و اقتداري، در فارسي امروز به طور عادّي مورد استفاده قرار مي گيرند.

From a certain aspect, the sentences used in daily interactions can be divided into two classes. First are sentences which convey the non-conditional realization of events. Next come sentences in which make the occurrence of the event conditional upon the realization of some condition. The present study terms the former group as free and the latter as modal. Speakers react differently in response to free and modal sentences. The present study focuses on the latter which may be expressed through modal elements such as modal auxiliaries, sentence adverbs and certain lexical verbs. It seeks an analysis of different modal elements and their roles in modern Persian as well as a distinction between formal and semantic aspects of the modal category. While Rahimiyan (1995 &1999) argues that Persian lacks modal auxiliaries used to express the strong degree of the modal element, the present paper illustrates for the first time that the verb khah is not only used in the formation of future tense, but also a proper means to express the strong degree of the modal element. This verb, by itself, can imply the occurrence of the event, what has been ignored by former studies. It is concluded that Persian has all the three degrees of modal element i.e. weak, moderate and strong. As for the types of the modal element, it can be said that based on the evidence extracted from Persian newspapers, all the three types including inference, necessity and power auxiliaries are commonly used in modern Persian.