شرح واقعه «لن تراني» در انديشه عرفا

Explanation of the event of “You will not see Me” in the thought of mystics

چكيده: واقعه «لن تراني» يكي از رويدادهاي كم‌بديل تاريخ قدسي است كه قرآن نيز در سوره مباركه اعراف بدان اشاره كرده است. اين جريان به ‌نحوه ملاقات حضرت موسي(ع) با خداوند يكتا در طور سينا مي‌پردازد. قرآن اين داستان را تنها در دو آيه به كوتاهي مطرح كرده است، اما ذهن پرتلاش و جوّال عرفاي سوته‌دل نتوانسته به‌سادگي از كنار آن بگذرد. تفسير باطني، رمزي و اشاري تنها دستاويز عرفا براي درك فحواي «لن تراني» بود كه به‌تبع، دامنه سخن به واژه‌پردازي، تشريح و تبيين مفاهيم اساسي عرفان اسلامي نيز كشيده شده است. آنچه در اين نوشتار به‌اختصار بدان پرداخته مي‌شود، گونه رويكرد عرفاني و انديشه تاويل‌گرا و اشاره‌محور در جريان تفاسير عرفاني و باطني به اين واقعه سترگ است كه تاكنون در اوراق تاريخ پرتپش آموزه‌هاي تفسيري عرفاني، آبشخور تعاليم و تفكرات بسياري بوده است. ميقات الهي، مكالمه خداوند يكتا و موساي نبي، لن تراني، اندكاك جبل، صعق موسي و افاقه و توبه او در فحواي اين ماجراي شگرف مستور است.

The event of “you will not see Me” is a unique event of the sacred history which has been referred to in the A’raf Chapter of the holy Quran. The event refers to the way of a meeting between God and Prophet Moses on the Mount Sinai. The event has been narrated in two short verses of the holy Quran. However the curious mind of mystics has not bypassed these two verses. Hence, inner, mysterious and allusive interpretations were the means for the mystics to realize the content of “You will not see Me” and consequently it was expanded to terminology, explanation and elucidation of fundamental concepts of Islamic mysticism. The present paper is an attempt to study mystical, hermeneutical and mysterious approaches to this great event. Indeed the divine meeting, conversation between God and Prophet Moses, “you will not see Me”, fainting of Moses and his repentance are the unknown aspects of this huge event.