جايگاه فطرت در آراي امام خميني

Position of primordial nature in Imam Khomeini’s thought

چكيده: امام خميني در حكمت و عرفان، شاگرد حكيم شاه آبادي است و به‌تبع او در باب فطرت نظريه پردازي كرده و نوآوري هايي دارد. امام فطرت انسان را از لوازم وجودي او مي داند و آن را متصف به خيريت و نورانيت معرفي مي نمايد. وي از راه‌هاي گوناگون با تمسك به مقتضيات فطرت، به اثبات مبدا، توحيد و جامعيتش نسبت به صفات كمال مي پردازد. وي همچنين مفهوم ولايت را به فطرت پيوند مي‌دهد و بر اثبات معاد نيز استدلال هاي مبتني بر فطرت مي آورد. امام درباره انگاره فطري‌بودن دين نيز نظريه پردازي كرده و تحليلي از رابطه مجموعه معارف دين از‌يك‌سو و فطرت انساني از‌سوي‌ديگر، به‌دست داده است. در آراي امام خميني بر فطرت عشق به كمال و تنفر از نقص، تكيه فراوان شده است. امام خميني مباحث مربوط به فطرت را در مواضع پراكنده اي از آثارش مطرح كرده است، اما پژوهش حاضر نشان مي دهد كه مجموعه اين مباحث، در ديدگاه امام خميني، در قالب يك نظريه نظام مند و سازوار قابل صورت بندي است.

Imam Khomeini studied mysticism under the supervision of Shahabadi and hence his notion of primordial nature follows his teachings and his own innovations. Imam considers man’s primordial nature as his existential requirement and attributes it to good and light. Through different ways by elaborating the requirements of primordial nature, he tries to prove the origin of Unity of God and His comprehensiveness. He relates the concept of Wilaya to primordial nature and tries to prove the resurrection through arguments based on primordial nature. He also theorizes the naturalness of religion. He gives an analysis of the relationship between religious teachings and human primordial nature. Imam Khomeini in his viewpoints lays emphasis on the primordial nature’s love of perfection and dislike of imperfection. He has discussed the issues related to primordial nature in various works. The findings of the present paper indicate that the viewpoints of Imam Khomeini about primordial nature can be formulated in a systematic and organized theory.