بررسي عملكرد و برخي از ويژگي هاي فيزيولوژيك و زراعي كلزاي بهاره تحت تنش كمبود آب

Study of yield and some physiological and agronomical traits of spring oilseed rape under water deficit stress

اين پژوهش با هدف بررسي اثرات كمبود آب در مراحل مختلف فنولوژيك كلزاي بهاره ، روي عملكرد و اجزاي عملكرد دانه و روغن و ارزيابي قابليت شاخص هاي دماي تاج پوشش برگ و مقدار نسبي آب برگ در بازتاب اثرات كمبود آب در مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي آذربايجا نشرقي طي سال زراعي 1386 به اجرا درآمد . آزمايش به صورت فاكتوريل شامل د و فاكتور تنش خشكي در 4 سطح آبياري كامل، قطع آبياري در مراحل ساق ه روي، گل دهي و پر شدن خورجين ها و ژنوتيپ با 2 سطح هايولا 401 و آر جي اس 300 ، بر پايه بلوك هاي كامل تصادفي با 3 تكرار پياده گرديد. نتايج نشان د ادند كه كمبود آب در تمام مراحل اعمال، باعث افزايش د ماي تاج پوشش برگ و كاهش مقدار نسبي آب برگ، تعداد خورج ين در بوته، تعداد دانه در خورجين ، شاخص برداشت، عملكرد دانه و روغن شد. همبستگي هاي معن ي داري بين دماي تاج پوشش برگ و مقدار نسبي آب برگ با يكديگر و با عملكرد دانه و روغن ديده شد . به نظر مي رسد اين دو شاخص براي شناسايي اثرات كمبود آب در كلزاي بهاره قابل استفاده باشند . بيش ترين افت عملكرد دانه و روغن در شرايط كمبود آب در مر احل گل دهي و پر شدن خورجين ها رخ داد ، بنابراين تامين آب كافي در اين مراحل براي دست يابي به عملكرد قابل قبول، ضروري به نظر مي رسد. بين دو ژنوتيپ مورد مطالعه ، هايولا 401 همواره از عملكرد دانه و روغن بالاتري برخوردار بود. واژ ههاي كليدي: ژنوتيپ، شاخص هاي فيزيولوژيك، عملكرد دانه، كلزاي بهاره، كمبود آب

Abstract2 Seed and oil yields, its components and two physiological indices including leaf canopy temperature (Tc) and relative water content (RWC) were evaluated in two spring oilseed rape cultivars (RGS 300 and Hyola 401) under non-stressed and water deficit imposed during stem elongation, flowering and seed filing stages. The experiments were conducted as a factorial consisted of 2 factors including irrigation and genotypes based on a randomized complete block design with three replications. The study was conducted in research center for agriculture and natural resources of East Azarbaijan, Iran (46° 2? E, 37° 58? N). The results indicated that occurring water deficit in all stages, increased Tc and decreased RWC, siliques per plant, seeds in silique, harvest index, seed and oil yields. Significant correlations among RWC, TC, seed and oil yields were observed. Tc and RWC indices could be used to determine water deficit effects in spring oilseed rape cultivars. Since occurring drought during flowering and seed filing stages had the most negative effects on seed and oil yields, therefore it seems that irrigation of spring oilseed rape cultivars during these stages, is important for achieving acceptable yield. Hyola 401 indicated higher amounts of seed and oil yields. Keywords: Physiological indices, Spring oilseed rape, Water deficit stress, Seed yield