تعيين ساختار ژنتيكي صفات زراعي برنج با استفاده از روشهاي كلاسيك و مولكولي

Determination of genetic structure of agronomic rice traits using classical and molecular approach

به منظور بررسي كنترل ژنتيكي صفات زراعي جمعيت برنج ايراني با استفاده از روش تجزيه ميانگين ها، والدين، نسل اول، دوم و سوم، تلاقيهاي برگشتي با والد اول و دوم تلاقي طارم خزر در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 3 تكرار در مزرعه تحقيقاتي مجتمع آموزش × محلي عالي گنبد در سال زراعي 1378 كشت گرديدند و از لحاظ صفات وزن دانه در بوته، زيست توده، طول خوشه، ارتفاع بوته، طول و عرض برگ پرچم و تعداد خوشچه ارزيابي شدند. پارامتر ژنتيكي BC1 BC2 ) F منفي براي صفات تعداد دانه، تعداد خوشه، خروج خوشه و عرض برگ پرچم (V ?V بيانگر 1 غالب بودن ژن هاي كنترل كننده تعداد دانه، تعداد خوشه و عرض برگ پرچم در والد طارم محلي و غالب بودن ژن هاي كنترل كننده خروج خوشه و عرض برگ پرچم در والد خزر بود. عمل ژن براي صفات وزن دانه، روز تا گل دهي، عرض برگ پرچم، تعداد خوشچه و زيست توده به صورت فوق غالبيت بود. ازآن جا اثرات افزايشي براي صفات زيست توده، روز تا گل دهي، ارتفاع بوته، طول خروج خوشه از غلاف و عرض برگ پرچم در سطح يك درصد معني دار بود به منظور مكانيابي نقشه پيوستگي با استفاده از 74 نشانگر ريزماهواره ،F ژن هاي كنترل كننده صفات زراعي در جمعيت 2:4 ،qPL-3 ،qPL-1b ،qHD-10 ،qHE-8 ،qGY- تهيه شد. مكانهاي ژني 8 F و 192 فرد از جمعيت ،21/97 ،25/73 ،15/29 ،26/25 ،22/ به ترتيب با تعيين 17 FL- و 8 qBR-8b ،qBR-1b ،qPL-4 22 درصد از تنوع فنوتيپي بزرگ اثر بودند. در فاصله دو نشانگر / 20/56 و 14 ،21/93 ،22/23 يك مكان ژني كمي براي صفت تعداد روز تا گلدهي و يك مكان ژني كمي ،RM1553-RM7424 براي صفت طول خروج خوشه از غلاف مكانيابي شد. نتايج دو روش نشان داد كه اثر افزايشي نقش مهمي را در كنترل صفات تعداد روز تا گلدهي و تعداد خوشچه دارد به نحوي كه مي توان با انتخاب مكانهاي ژني مرتبط با آنها در برنامههاي انتخاب به كمك نشانگر مي توان به لاين هاي پرمحصول و زودرس دست يافت. واژه هاي كليد : ي تجزيه ميانگينها، اثر افزايشي، مكانيابي صفات كمي، انتخاب به كمك نشانگر، برنج

In order to evaluate of genetic structure of an Iranian rice population using means analysis, P1, P2, F1, F2, BC1 and BC2 generations belong to Tarommahalli × Khazar cross planted as RCBD design with three replication in Gonbad High Education Center at 2008. Grain weight per plant, biomass, panicle lengh, plant height, flg leaf length, and width and branches number were recorded. Negative genetic parameter (F) was detected for grain number, panicle number, panicle exertion, flag leaf width. This showed that genes controlling of grain number, panicle number and flag leaf width are dominant in Tarommahalli and genes controlling of panicle exertion is dominant in Khazar. Gene action was over dominance for grain weight, days to heading, flag leaf width, branche number and biomass. Significant additive effects were recorded for biomass, days to heading, grain number, flag leaf length and width and branche number. In order to evaluation of molecular structure of agronomic traits in F2:4 population, linkage map was provided using 74 polymorphic microsatillate markers and 192 individuals. qWG-8 (grain weight), qHE-8 (plant height), qHD-10 (days to heading), qPL-1b, qPL-3 and qPL-4 (panicle leanght), qBR-8b and qBR-1b (branche number) were detected as major effects that explained 22.17, 26.25, 15.29, 25.73, 21.97, 22.23, 21.93, 20.56 and 22.94% of the total phenotypic variations. QTLs related to grain yield, days to heading and panicle exertion overlapped in RM1553-RM7424 interval. Two methods were showed that additive effect is important for controlling of days to heading and branche number, so, QTLs of these traits are useful for marker assisted selection. Keywords: Means analysis; Additive effect; QTL; Marker assisted selection; Rice13