ماهيت فلسفه دين و تفاوت آن با علم كلام و فلسفه معرفت ديني

The Essence of Philosophy of Religion

ماهيت فلسفه دين و تفاوت آن با علم كلام و فلسفه معرفت ديني تاريخ دريافت: 18/9/1389 تاريخ تاييد: 22/4/1390 رمضان علي‌تبار فيروزجايي* چكيده امروزه شاهد گسترش و رونق علوم و دانش هاي فراواني هستيم كه در گذشته نه‌چندان دور، اين علوم به‌عنوان رشته علمي، وجود نداشته است. برخي از اين دانش ها وارداتي بوده و داراي خاستگاه غربي اند. از جمله اين دانش ها، فلسفه دين است. فلسفه دين، دانشي است نو كه تقريباً بدون كم‌و‌كاست و براساس فرهنگ حاكم بر جهان غرب و الهيات مسيحي، وارد جهان اسلام شده است. ورود معيوب و بيمارگونه اين دانش، سبب شده است كه پس از سال ها، هنوز هم وقتي تعريفي از فلسفه دين در جهان اسلام ارايه مي شود، رونوشتي از ماهيت غربي آن است. بنابراين، در مقاله حاضر سعي شده است تعريف هاي رايج از فلسفه دين، به‌ويژه از منظر فيلسوفان دين ايراني را كه ناظر به مقام «هست و تحقق» مي باشد، به نقد بكشد. در ادامه ضمن ارايه تعريف مختار كه ناظر به فلسفه دين در مقام «تعريف و بايد» مي-باشد، تفاوت فلسفه دين با علوم و دانش هاي همگن، نظير علم كلام، فلسفه معرفت ديني و... مقايسه شده است. واژگان كليدي: فلسفه دين، معرفت ديني، فلسفه معرفت ديني، كلام

The Essence of Philosophy of Religion (and its difference with theology and the philosophy of religious episteme) Ramazan Ali-Tabar Phiroozjai Many sciences have developed and flourished nowadays which have not existed as a scientific field in the near past. Some of these sciences are imported and have arisen from the West. For example philosophy of religion is one of these sciences. The philosophy of religion is a new science which has entered the world of Islam almost without any change and is based on the culture dominant on the West and on the Christian theology. Due to the sickly entrance of this science, the definition of the philosophy of religion presented in the world of Islam is still, after the passage of many years, a transcript of its Western essence. Therefore the common definitions of the philosophy of religion are criticized in this article, especially those of the Iranian philosophers of religion, which concentrate on the aspect of "existence". Subsequently a definition of the philosophy of religion which considers the stage of "definition an obligation" is chosen and presented; and the difference between the philosophy of religion and other homogenous sciences such as theology, the philosophy of religious episteme, and … are explained. Key expressions: philosophy of religion, religious episteme, the philosophy of religious episteme, theology.