فلسفه فلسفه دين

Philosophy of Philosophy of Religion

فلسفه دين در حال حاضر يكي از پربسامدترين رشته هاي دين پژوهي در مغرب‌زمين است. نوشتار حاضر، فلسفه دين را به‌مثابه موضوع مورد كاوش قرار داده، ابعاد مختلف آن، از جمله تاريخچه پيدايش، تعريف، موضوع، مسايل و ماهيت آن را به بحث مي نشيند. با وجود قدمت تاملات فلسفي در حيطه دين، فلسفه دين به معناي خاصش با هگل آغاز مي شود. تعريف فلسفه دين به سه جهت، يعني مشكل‌بودن تعريف اجزاي آن (فلسفه و دين)، تنوع مسايل آن و تنوع تلقي از رابطه فلسفه و دين امري دشوار است. با اين حال، آن را به دوگونه تعريف كرده اند: 1. دفاع فلسفي از دين؛ 2. پژوهش فلسفي درباره آموزه هاي ديني. در طي اين نوشته، روشن خواهد شد كه فلسفه دين، دانشي درجه اول و در زمره فلسفه هاي مضاف به امور است كه به تفلسف درباره مفاهيم، مدعيات و اعمال ديني مي پردازد. اما اين تفلسف درباره دين، به معناي به‌كارگيري تفكر عقلاني به معناي سنتي آن درمورد دين نيست، بلكه مكاتب متكثر فلسفي مغرب‌زمين، آبشخورهاي فلسفه دين هستند، و هر فيلسوفي با تعلق خاطر به مكتب فلسفي خاص به بررسي ابعاد دين مي پردازد. مسايل مطرح در فلسفه دين همگي از يك دست نيستند، بلكه برخي مسايل ناظر به كليت دين مي باشند، برخي موضوعات مشترك ميان اديان خداباور را بررسي مي كنند، برخي ديگر نيز آموزه اختصاصي يك دين را به بحث مي گذارند.

Searching for human’s specific perfection, Islamic philosophers has tracked his intellectual aspect dividing to practical and pure intellect. They believe that the result of practical intellect’s perfection and it’s dominance over animal faculties is only to open the way for human’s real perfection which occurs in the pure intellect. After passing material intellect, intellectus in habitu and actualized intellect, human being arrives at acquired intellect stamping the form of the universe on him. But Mull? sadr? holds that first after the arrival at acquired intellect’s stage the soul identifies with active intellect, then continues his perfection to arrive at “annihilation in God” which is very the knowing that the reality of the soul is pure relation to it’s creating cause. In this stage by knowing of his relational reality, gradient toward God attains intuitive knowledge of God. And because of knowledge of his pure poverty and God’s infinite independence in amount of his existential width it is called “annihilation in God”.