رابطه مالي پزشك و بيمار در طب سنتي ايران

Financial relationship of physician and patient in Traditional Iranian Medicine

مقدمه و هدف: در سرتاسر آثار تخصصي حكماي طب سنتي ايران و در سيره آنان اخلاقيات منعكس شده‌است و براي يك طبيب آشنايي با آن را ضروري مي دانستند. آنها توصيه هاي زيادي در باب عدم توجه به ماديات داشتند. هدف اين مطالعه آشنايي با ديدگاه حكماي طب سنتي نسبت به ماديات و چگونگي رابطه مالي آنها با بيماران است. مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر يك پژوهش مروري بوده كه با بررسي متون و مقالات طب سنتي ايران، چگونگي رابطه مالي يك پزشك واقعي با بيمار كه حكماي طب سنتي ايران ترسيم-كرده اند، مورد مطالعه قرار داده است. يافته ها: از زمان هاي بسيار قديم اين اعتقاد وجود داشت كه پزشك نبايد براي پول و منافع مادي كار كند و بايد از خدا ترسان باشد. پزشك واقعي بايد فقر با حلال را بر ثروت با حرام ترجيح-دهد. حكيم زكرياي رازي همواره بر ارزش هاي اخلاقي تاكيد كرده، افراد مستمند و بي بضاعت را معالجه و به آنان از بعد مالي كمك مي كرد؛ در حالي كه خود، زندگي ساده و فقيرانه اي داشت. نتيجه گيري: طب سنتي ايراني و اسلامي طبابت را نوعي بندگي و عبادت مي داند و جايگاهي ويژه براي اخلاق پزشكي قايل است. توصيه مي كند كه يك طبيب با ثروتمندان و بينوايان رفتاري مساوي و يكسان داشته باشد و خدمت پزشكي را هيچ گاه وسيله درآمد و رقابت مادي قرار ندهد.

Background and Objective: Great Iranian physicians of traditional Iranian medicine (TIM) have paid special attention to ethics in their practices, teachings and especially their manuscripts. It was essential for a physician to know medical ethics. They have had also some recommendations for physicians not to pay much attention to monetary aspects. The aim of this study was to determine the viewpoints of great physicians of TIM in this respect. Materials and Methods: This study was a review research, which reviewed traditional Iranian medicineʹs literature and textbooks to find what traditional Iranian medicine says about the financial relationship between physicians and patients. Results: From very ancient times, Iranian physicians believed that physicians should not work for money and material gain, they must be fearful of God and should treat alike the rich and poor. Razi (one of the foremost Iranian physicians) always emphasized on moral values and medical ethics and he always treated needy and destitute people, although he was not rich. Conclusion: Traditional Iranian and Islamic medicine believes that practice is a form of servitude to and worship of God and pays special attention to medical ethics. It recommends that rich and poor patients must have the same equal treatment and physicians must never compete and wrangle for incomes and fees.