هابرماس و پروژه ناتمام مدرنيته

Habermas and the Unfinished Project of Modernity

مدرنيته غالباً به‌صورت نقطه اوج عقلانيت غربي تعريف شده است كه با رد از پيش- تعيين شدگي نظام سياسي- اجتماعي دنياي سنتي خود را به‌صورت جايگاه ظهور عقل و عمل مستقل انساني كه از اقتدارهاي سنتي رها شده است, به شكل نظمي نوين در تاريخ جلوه‌گر مي‌سازد. در اين چارچوب, عقلاني سازي روابط انساني و عالم ويژگي منحصر به فرد مدرنيته به حساب مي‌آيد. در تعريف غالب از مدرنيته عقلانيت ضرورتاً منوط به خواست حقيقت و عيني‌كردن آزادي در محيطي انساني نمي‌باشد. هابرماس با ارزيابي مجدد از توصيف و نقش خرد در برپايي زندگي مدرن, با نگاهي آسيب‌شناسانه, سعي در تعريفي ديگرگونه, اما نه متضاد, از مدرنيته دارد. با پروژه‌اي ديدن مدرنيته, هابرماس آن را محصول ارتباط بين‌الاذهاني انسان‌هايي مي‌داند كه به يك متن فرهنگي- تاريخي مشترك, اما خاص, متعلق مي‌باشند. در اين تعريف مدرنيته پروژه‌اي است هدفمند كه در جهت احياي بنيادين ارزش‌هاي جديد به سازماندهي ارتباطات انساني مي‌پردازد. اما بنيان عقلاني اين پروژه بيش از آنكه به فعاليت‌هاي خرد معطوف به هدف فرد مستقل از ديگران منوط باشد, از ارتباط تفاهمي و بين‌الاذهاني افراد مشاركت كننده در يك زندگي جمعي كه از زيست جهاني مشترك برخوردار هستند, منتج مي‌شود. هابرماس معتقد است با تغيير در تعريف جايگاه خرد در عصر مدرن, تغييري پارادايمي در تعريف مدرنيته ايجاد نموده است. فهم اين تغيير مفهومي هدف مطالعه حاضر مي‌باشد.

By rejecting the pre-givenness of the sociopolitical order, modernity presented itself as the concrete combination of the human mind and actions in history. The amount of control and the degree of manipulation that could be inserted into the activity became the yardstick by which the rationality of any action or group of actions could be measured. The critique of counter modernism advocates an alternative to modernity, either as a return to tradition and the pre-modern social formation or as a creation of a new social order. On the contrary, the pathological study of modernity which Habermas follows still believes in the power of reason to deal with historical problems, particularly in their sociopolitical aspect. By reconsidering the role of human reasoning as the core of the new age, in the life of human beings, it tries to redefine modernity. By considering modernity as the offshoot of de-centered human inter-subjectivism, which emerges from a particular life-context, Habermas delivers the concept of modernity from Euro-centrism, dominant in the debates on modernization. The study believes that Habermas’ normative attitude provides us with a value-based view of modernity and therefore rejects all inhumanities which may be committed in the name of modernity in society. Defining rationality as the outcome of communicative interaction of a community which is saddled on a particular context, does not allow us to describe modernity as a mere offshoot of Western rationality. Hence, it does not necessitate the equalization of modernization with Westernization. This study believes that Habermas’ explanation of modernity as an “unfinished project” opens new opportunities to our particular situation. The situation in which our societies are swinging between tradition and modernity, while neither can be considered traditional nor modern.