واقع‌گرايي علمي و دلالت به واژه‌هاي نظري (بررسي نظريه ارجاع فيليپ كيچر)

Scientific Realism and Reference to Theoretical Terms

دفاع از يك نظريه انباشتي در پيشرفت علم براي واقع‌گرايان اهميت زيادي دارد، چرا كه قسمتي از استدلال واقع‌گرايان اين است كه نشان دهند جايگزين شدن نظريات گذشته با نظريات جديد همراه با پيشرفت بوده است. شايد جدي‌ترين چالشي كه براي اين ديدگاه وجود دارد توسط تامس كوون و بعد از او پاول فايرابند مطرح شده باشد. طبق تز قياس ناپذيري كوون كه فايرابند نيز مدافع آن است، راهي وجود ندارد كه به وسيله آن بتوانيم طبقه‌بندي‌هاي مفهومي گذشته را با طبقه‌بندي‌هايي كه امروز وجود دارد (و با قبلي‌ها جايگزين شده است) مقايسه كنيم. در انقلابات علمي در ترجمه واژه‌هاي نظري، مشكلي ديده مي‌شود. اگر هر سنت نظري يا پارادايم يا شماي مفهومي، طبقه‌بندي خاص خودش را خلق كند و راهي نداشته باشيم كه يك طبقه‌بندي را با ديگري مقايسه كنيم، شايد بهتر باشد كه كار دانشمند را نه بريدن جهان به طبقات طبيعي بلكه ايجاد طبقاتي جديد بدانيم. بنابراين براي واقع‌گرا اهميت دارد كه استدلالي بر اين مبنا كه مفاهيم موجود در پارادايم‌هاي جايگزين قابل مقايسه هستند ارايه كند. چنين استدلالي بايد قادر باشد نشان دهد كه معنا و يا مرجع اين واژه‌ها در طول تاريخ علم به نحوي حفظ مي‌شوند و يا اگر تحول در معناي مفاهيم كليدي علمي در طول تاريخ امري اجتناب ناپذير باشد، آنگاه در اين تحولات مفهومي نوعي پيوستگي مشاهده مي‌شود. در اين مقاله يكي از اين تلاش‌ها براي به وجود آوردن چنين نظريه‌اي (توسط فيليپ كيچر) مورد بررسي قرار مي‌گيرد و نقد وارد شده بر آن مطرح ميشود و در نهايت استدلال مي‌شود كه چنين نظريه‌اي نمي‌تواند انتظارات لازم را برآورده كند. در بخش اوّل نظريه علّي ارجاع به عنوان جايگزيني براي نظريه توصيفي به عنوان راه حلي براي مشكل مطرح شده بررسي مي‌شود و مشكلات پيش روي آن، كه منجر به تلاش براي بدست آوردن نظريهاي علي‌ - توصيفي (مانند نظريه كيچر) شد، مطرح ميگردد. در بخش دوّم مروري خواهد شد بر نمونه‌اي تاريخي يعني نظريه فلوژيستن و آزمايش‌هاي جوزف پريستلي و هنري كاونديش در پيشبرد اين نظريه كه امروز ابطال شده است. در بخش سه، نظريه ارجاعي فيليپ كيچر شرح داده خواهد شد و تغيير نظريه فلوژيستن به نظريه اكسيژن لاووازيه در پرتوي نظريه كيچر قرايت مي‌شود. در بخش چهارم نقدي كه سيلوس به اين ديدگاه وارد مي‌داند بررسي مي‌شود و در نهايت با بررسي زمينه تاريخي اين ديدگاه به نتيجه‌گيري پرداخته خواهد شد.

Causal theories of reference in the philosophy of language and philosophy of science have suggested that it could resolve lingering worries about incommensurability between theoretical claims in different paradigms, to borrow Kuhn’s terms. If we co-refer throughout different paradigms, then the problems of incommensurability are greatly diminished. This paper reconsiders the challenge presented to scientific realism by the semantic incommensurability thesis. The realist may dispose of this challenge on the basis of a modified causal theory of reference, as argued by Philip Kitcher. Having Kitcherʹs theory of reference discussed, we will argue that it fails to distinguish genuine case of continuity of reference and cases of discontinuity.