گوهر دين و دينداري از منظر عرفان اسلامي( با تاكيد بر رابطه آن با مراتب هستي)

The kernel of religion and religiousness from Islamic mysticism’s viewpoint

« گوهر دين و دينداري» مساله اي فلسفي- كلامي است كه بستر آن مغرب و زمان رويش آن رنسانس مي باشد. دو نظريه « تجربه ديني» و « حكمت خالده» از ديدگاههاي مطرح در اين زمينه اند. در نگرش اول گوهر دين، تجربه اي است كه سبب مي شود، فاعل آن تجربه، ديندار تلقي گردد و صدف مجموعه عقايد خواهد بود كه با وصول گوهر از آن استغنا حاصل مي شود و در نظريه دوم دينداري دو ساحت ظاهري و باطني است و سطح باطني آن توحيدي است كه به صورت حكمت خالده در درون انسان تجلي نموده و صدف نيز سنت هايي هستند كه رهنمون به سوي گوهرند. در عرفان اسلامي، دين حقيقتي واحد است كه داراي تجليات سه گانه ظاهري، باطني و بطن الباطني مي باشد؛ لايه باطني وحدت شخصيه و گوهر دين است و جلوه هاي ظاهري، اگرچه عنوان صدف مطرح مي شوند، اما رقيقه همان حقيقت باطني است، پس هيچگاه قابل زوال نخواهند بود. دينداري نيز حقيقتي سه لايه است كه گوهر آن، شهود حق اليقيني توحيد عرفاني است؛ بنابراين گوهر دين و دينداري با يكديگر متناظرند.

The kernel of religion and religiousness« is a philosophical and theological issue that emerged in the west during Renaissance. Two theories of “religious experience” and “philosophia perennis” are very important in this realm. The kernel of Religion, on the basis of the former, is an experience that causes the owner of it to be considered as a religious man, and the husk of religion consist of a set of doctrines or beliefs which is not needed when the kernel is reached. Religion, according to the latter, consist of two realms: exoteric and esoteric. The esoteric domain of it is the Unity that manifests within the human in the form of philosophia perennis; and the husk, according to this theory, is a set of traditional doctrines that lead the human beings to the kernel. In the Islamic Mysticism, religion is a unique truth that is of three manifestations: exoteric, esoteric, and the most esoteric. The esoteric domain of religion, according to the Islamic Mysticism, is the Oneness of Being and the kernel of religion and the exoteric manifestations, although considered as the husk, are the tenuity of the esoteric truth, ergo never are receptacle of evanescence.