تاثير نيتروژن بر عملكرد، اجزاي عملكرد، كارآيي زراعي و بازيافت نيتروژن در ژنوتيپ‌هاي عدس

Nitrogen effects on yield, yield components, agronomical and recovery nitrogen use efficiency in lentil genotypes

به منظور ارزيابي عملكرد و اجزاي عملكرد چهار ژنوتيپ عدس (لاين محلي، توده محلي، ILL-10314 و ILL-6037) تحت تاثير سه سطح كود نيتروژن از منبع اوره (صفر، 45 و 90 كيلوگرم در هكتار)، آزمايشي در سال زراعي 1387 به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 3 تكرار در ايستگاه تحقيقات كشاورزي اردبيل اجرا شد. بر اساس نتايج آزمايش، سطوح مختلف كود نيتروژن به جز براي عملكرد دانه، كارايي زراعي و كارايي بازيافت كود نيتروژن، براي ساير صفات مورد بررسي ثاثير معني داري نشان نداد. در حالي كه اثر ژنوتيپ بر روي تمام صفات مورد بررسي معني دار بود. لاين محلي با داشتن كمترين تعداد غلاف پر، تعداد دانه در غلاف و تعداد دانه در بوته، بالاترين عملكرد دانه را نشان داد. كمترين عملكرد دانه نيز در ژنوتيپ ILL-10314 مشاهده شد. پايين بودن وزن صددانه در اين ژنوتيپ را مي توان از دلايل پايين بودن عملكرد در آن، با وجود بالا بودن تعداد دانه در بوته، تعداد دانه در غلاف و تعداد غلاف پر عنوان كرد. كمترين تعداد غلاف پر در ژنوتيپ ILL-6037 مشاهده شد. اين ژنوتيپ با داشتن بيشترين وزن صد دانه، از نظر عملكرد در گروه مشترك با لاين و توده محلي قرار گرفت. بيشترين كارآيي زراعي و بازيافت نيتروژن در سطح كودي 45 كيلوگرم در هكتار و در توده محلي به‌دست آمد.

In order to investigate the yield and yield components of four lentil genotypes (Local line, Local bulk, ILL-10314 and ILL-6037 genotypes) as affected by three urea nitrogen levels including 0, 45 and 90 kg ha-1, a factorial experiment based on randomized complete block design with three replications was carried out in agriculture and natural resources research center of Ardabil, during 2008. Based on the results, different nitrogen levels, except for grain yield, agronomical and recovery nitrogen use efficiency, did not affect the other studied traits. While the impact of genotypes was significant on all traits. Local line had the lowest number of full pods, number of grain per pod and grain per plant, showed the highest grain yield. The lowest grain yield was observed in the ILL-10314 genotype. Lower 100-grain weight in this genotype may be of the reasons for the low grain yield despite of the high number of grain per plant, grain per pod and the full number of pods per plant. The lowest number of the full pod per plant was observed in ILL-6037 genotype. This genotype having the highest 100-grain weight was placed in the same group with the local line and bulk, in terms of grain yield. The highest agronomical and recovery nitrogen use efficiency were achieved using the 45 kg ha-1 and Local bulk genotype.