ليلي و مجنون قاسمي گنابادي و مقايسه با ليلي و مجنون هاي برجسته سده نهم

Qasemi Gonabadi’s Leyli and Majnoun, Compared to other prominent 16th century versions of Leyli and Majnoon

قاسمي گنابادي (وفات 982) از نظيره گويان خوب نظامي است كه از او هشت مثنوي در دست است. وي مثنوي ليلي ومجنون را دوبار سرود و سرايش دوم را به سال 976 به نام شاهزاده سام ميرزا صفوي اختصاص داد. قاسمي علاوه بر زيبايي هاي ادبي و زباني، با ابتكارات خاصِّ خويش در برخي صحنه ها بر زيبايي و جاذبه داستان افزوده است. در اين مقاله، پس از معرفي منظومه ليلي ومجنون قاسمي و نقد نسخ آن، به مقايسه تشابه ها و اختلاف هاي اين منظومه، با سه روايت ديگر سده نهم، يعني روايت هاي جامي، هاتفي و مكتبي، پرداخته شده است. قاسمي در مثنوي خويش نوآوري هايي كرده كه در ديگر روايت ها ديده نمي شود؛ به طورمثال، به هنگام مكتب رفتن عرايس، مي گويد: آن دو در عيد براي استاد هديه نمي بردند تا مثل ديگر كودكان تعطيل نشوند و تعطيلات را به مكتب بيايند. در روايت قاسمي، ليلي و مجنون قبل از مرگ به وصال مي رسند و با هم جان مي‌سپارند؛ نكته اي كه در ديگر نظيره هاي مورد بررسي وجود ندارد. از برجستگي-هاي روايت قاسمي، براعت استهلال پرمعنايي است كه در اين منظومه آمده و از اين جهت روايت قاسمي و جامي را بر نظاير خويش برتري بخشيده است.

Qasemi Gonabadi, (1523-1575), a fine imitator of Nezami whose surviving book is HashtMasnavi, composed Leyli and Majnoon twice, the second one, dedicated to the Safavid prince Sam Mirza, ended in 1569. The book, in addition to its linguistic and literary beauties, shows the poet’s descriptive talent. In this paper, the writer first introduces the book and critically examines its various copies, and then compares and contrasts this version of the story with three other 16th century versions written by Jami, Hatefi and Maktabi. In his version, Qasemi has presented innovations that are not found in other versions. For example, he says that the two lovers did not bring gifts to their teacher on the festival day, so that their teacher would not dismiss them from class like other children and that they could attend school on holiday. Also, In Qasemi’s version, unlike the other versions, the two lovers meet before they die together. And yet another innovation of this version is the subtle prediction of the final event occurring in the first lines of the poem. It is these features that has made Qasemi’s version superior to the other versions.