نقش چند‌جانبه‌گرايي و ترتيب هاي تجاري منطقه‌اي در پيشبرد ديپلماسي اقتصادي جمهوري اسلامي ايران

The Role of Multilateralism and Regional Trade Arrangements in Promoting Islamic Republic of Iran’s Economic Diplomacy

ويژگي‌هاي جغرافياي سياسي ايران در حد فاصل منطقه آسياي مركزي، خزر، خليج‌فارس و باختر آسيا، همواره زمينه‌هاي بالقوه‌اي را براي پيشبرد اهداف اقتصادي منطقه‌اي در سياست خارجي ايران ايجاد كرده‌اند. اما با توجه به الزام‌هاي ناشي از تحقق اهداف سند چشم‌انداز 20 ساله و نقش همكاري‌هاي منطقه‌اي به عنوان يك بازدارنده موثر براي تضمين امنيت سياسي و اقتصادي كشور در مقابل تهديد‌هاي خارجي، اين موضوع اهميت بيشتري پيدا كرده است. از سوي ديگر، اسناد كلان راهبردي و برنامه‌هاي توسعه‌اي كشور تعامل سازنده و هوشمندانه با اقتصاد جهاني را به رسميت شناخته و مورد تاكيد قرار داده‌اند. بديهي است كه ايران براي دستيابي به بازارهاي صادراتي جهان و افزايش سهم از اين بازارها به نسبت جمعيت و توان اقتصادي خود، بايد ايجاد فضاي مناسب براي جذب سرمايه‌گذاري خارجي و پي‌گيري عضويت در سازمان تجارت جهاني را محور اصلي اين تعامل قرار دهد. در كنار توسعه روابط اقتصادي دوجانبه، يكي از مهم‌ترين گزينه‌هاي پيش‌روي ايران براي بسط تجارت و تعامل سازنده با اقتصاد جهاني، عضويت در ترتيب هاي تجاري منطقه‌اي و روي آوردن به چندجانبه‌گرايي است.

The geopolitical situation of Iran in the center of a region embracing Central Asia, Caspian Sea, Persian Gulf and West Asia, has always provided the potential for promoting regional economic objectives in Iran’s foreign policy. The issue, however, due to the necessities arising from the 20-year national vision and the role that regional cooperation can play to guarantee the country’s economic and political security against foreign threats has received more attention in recent years. On the other hand, major strategic documents and development plans of the country have recognized the need for constructive interactions with the world economy. Obviously, at the heart of such interaction, Iran should pursue its membership to WTO and provide a favorable environment for attracting FDI in order to access export markets and raise its share in world economy. However, since the process of membership to WTO could be prolonged and problematic for Iran, it is not advisable to link the country’s foreign trade relations to the finalization of this process. Therefore, one of the most important alternatives for Iran to better interact with the world economy is multilateralism and trade liberalization within the framework of regional arrangements.