درآمدي بر نظريه شخصيت بر مبناي انديشه ديني

A Prelude to the Theory of Personality Based on Religious Thought

. هدف پژوهش حاضر آن است كه با استفاده از آموزه‌هاي ديني، الگوي جديدي با نگرش به متون ديني براي مطالعه شخصيت ارايه كند؛ الگويي كه بر اساس آن بتوان ساخت، پديدآيي و تحول شخصيت را تبيين كرد. روش تحقيق در اين پژوهش، توصيفي ـ تحليلي بوده كه ابتدا به شناسايي مفاهيم اساسي الگو در متون ديني پرداخته، سپس ارتباط اين مفاهيم با يكديگر در چارچوبي منطقي بررسي شده تا مولفه‌هاي اصلي ساخت شخصيت به دست آيد. يافته‌هاي پژوهش، حكايت از آن دارد كه مفاهيم اساسي به دست آمده از متون ديني عبارت‌اند از: نفس، فطرت، عقل، جهل و قلب. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه نفس بيانگر ساخت اوليه شخصيت است كه درون خود، عناصري فطري و غريزي را دارد. اين عناصر در تعامل با يكديگر قرار مي‌گيرند، سپس كل ارگانيزم با عوامل محيطي تعامل بر قرار مي‌كند. اين تعامل دو سويه جنبه كنش‌وري و پويشي شخصيت را نشان مي‌دهد و حاصل آن پديدآيي شخصيت است.

The present paper tries to offer a new model for studying personality by referring to religious doctrines; a model through which the structure, genesis, and of personality can be explained. The research uses descriptive- analytical method. First, an attempt was made to recognize the fundamental concepts of the model we find in religious texts. Then, the relationship between these concepts within a logical framework was examined in order to identify the basic components of personality structure. The research findings indicate that the fundamental concepts included in religious texts were soul, nature, intellect, heart, and ignorance, and that soul indicate the primary structure of personality which embodies such elements as intellect, heart, and ignorance. These elements interact with each other, and then the whole organism interacts with the environmental agents. This mutual interaction shows the interactive and dynamic aspect of personality and its outcome is something called personality formation.