تحولات اجتماعي يهوديان كاشان در عصر قاجار

Social Developments in Kashan’s Jewish Community during Qajar Period

يهوديان كاشان بر خلاف ديگر جوامع يهود ايران، تحولات اجتماعي و سياسي مثبتي در عصر قاجار داشته‌اند. آنان گرچه هيچ‌گاه نتوانستند به عنوان شهروند از مزاياي برابر اجتماعي بهره‌مند شوند، اما در مقايسه با ديگر يهوديان ايران و در مقايسه با عصر صفوي، به پيشرفت‌هاي قابل ملاحظه‌اي در روابط اجتماعي و تجربه‌ سياسي دست يافتند. جستار حاضر، نخست به جمعيت يهوديان در اين عصر و علل كاهش آن نسبت به دوره‌ صفويه و سپس به نقش آنها در مشروطه و آشوب‌هاي مقارن آن در كاشان مي‌پردازد، پس از آن نشان مي‌دهد كه چگونه تعاملات اقتصادي با مسلمانان، تاسيس مدرسه‌ آليانس، موضع‌گيري‌هاي فراگير عليه بهاييت و وجود حكام فرهيخته و علماي روشنفكر در اين عصر به بهبود وضعيت و روابط اجتماعي آنها ياري رسانده است. در اين بررسي، در كنار گزارش‌هاي مكتوب تاريخي، از منابع شفاهي نيز استفاده شده است.

Contrary to other Jewish communities of Iran, Kashan’s Jewish community has undergone positive social and political developments during Qajar period. Although they could never enjoy equal social privileges as citizens, in comparison to other Iranian Jews and comparing the Safavid period, they made considerable achievements in social relationships and political experience. The present research first addresses the Jewish population in this period and the reasons for their reduction in comparison to the Safavid period, and then goes on to show how economical transactions with Muslims, establishment of Alliance School, widespread position-taking against Baha’ism, and the presence of elite rulers and intellectual scholars in this period have helped improve their social condition and relationships. Besides written historical reports, oral sources have also been employed in this research.