ژيوپليتيك انرژي در منطقه درياي مازندران و اهميت جمهوري اسلامي ايران(2008-1991)

The Caspian Sea Basin and the Importance of theIslamic Republic of Iran (1991-2008)

منطقه ژيوپليتيك درياي مازندران، هويت جديد خود را بعد از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي به دست آورده و به صورت يك منطقه فعال و داراي كاركردهاي خاص است. خلا ناشي از فروپاشي شوروي، وجود منابع سرشار انرژي و مسايل مربوط به آن، سبب جلب توجه كشورهاي فرامنطقه‌اي و سرازير شدن شركت‌هاي عمده سرمايه‌گذري به اين منطقه شد. از اين رو بسياري از تحولات اين منطقه متاثر از عامل انرژي و مسايل مربوط به خطوط لوله نفت و گاز و سياست‌هاي مربوط به انتقال آن است. پويايي منطقه درياي مازندران بر بنيان‌هاي ژيواكونوميك و ژيوپليتيك استوار شده و كشمكش‌هاي رقابت‌آميز قدرت‌هاي بزرگ در منطقه درياي مازندران، جنبه‌هاي استراتژيك نقش‌آفريني‌هاي منطقه‌اي را حساس كرده است. در اين رابطه ويژگي‌هاي جغرافيايي هر كشور، سياست‌هاي خاصي را براي آن كشور به وجود مي‌آورد. نياز كشورهاي محاط منطقه درياي مازندران به بازارهاي جهاني و صادرات و واردات، به ويژه صادرات نفت و گاز كه اقتصاد كشورهاي منطقه در دهه‌هاي اخير بر آن استور است و نياز به ثبات سياسي كه وابسته به ثبات اقتصادي است، نيرومندترين جرياني است كه به الگوي درون منطقه شكل دهد. از اين رو بسياري از تحولات اين منطقه تاثير گرفته از عامل انرژي و مسايل مربوط به خطوط لوله نفت و گاز و سياست‌هاي مربوط به انتقال آن است. با توجه به اهميت بحث انتقال انرژي از حوزه درياي مازندران، اين مقاله به دنبال پاسخ به اين سوال است كه ايران با توجه به موقعيت ژيوپليتيك ممتاز خود چه نقشي مي‌تواند در اين منطقه ايفا كند.

The geopolitically important basin of the Mazandaran Sea found its new identity after the collapse of the Soviet Union as an active region with specific functions. The power vacuum arising from the collapse of the Soviet Union and presence of huge energy resources attracted the attention of trans-regional powers and flow of big investment companies to the region. Hence, most of the regional developments are affected by energy and questions related to oil and gas pipelines as well as policies concerning transporting them. The need of Caspian littoral states to world markets and imports and exports particularly exports of oil and gas on which the regional countriesʹ economies depend and need to political stability which hinge on economic stability the strongest current is shaping an intra-regional pattern. Given the importance of energy transit from the Mazandaran Sea basin, this paper seeks to answer the question what role Iran can play in this respect. Iranʹs geographical location between the Caspian and the Persian Gulf will create an extraordinary possibility for constructing oil pipelines through Iran. The construction of oil and gas pipelines through Iran will bring about linkage and proximity between the oil-rich Central Asian and Caucasian republics and Iran. Oil