چالش‌هاي ژيوپليتيكي ايران در بهره‌برداري از منافع خود در خزر

Geopolitical Challenges to Iranʹʹs Exploitationof its Interests in the Caspian

منطقه خزر در وضعيت ژيوپليتيك قديم خود در دوره اتحاد شوروي در موقعيت حايل بين حوزه نفوذ دو ابرقدرت قرار داشت. ولي پس از فروپاشي شوروي به‌دنبال بروز ساختارهاي جديد و ظهور سه كشور نوظهور در منطقه، مناسبات جديدي بين حوزه‌هاي جغرافيا، قدرت و سياست بر اين منطقه حكمفرما شد. اين مناسبات جديد منافع ايران در خزر را دچار تغييرات جدي كرد و تعريف‌هاي جديدي از منافع ژيوپليتيكي ايران در خزر را پديد آورد. دولت جمهوري اسلامي ايران نيز پس از فروپاشي شوروي همواره به‌دنبال احقاق منافع خود در اين دريا بوده است، ولي موانع سياسي و ژيوپليتيك در اين ميان وجود داشته كه باعث شده تا ايران از بخش مهمي از منافع خود در درياي خزر محروم شود. اين مقاله با رويكرد توصيفي- تحليلي به‌دنبال بازنمايي علمي اين موانع و ارايه راهكارهايي جهت حل اين مشكل‌ها است.

The Caspian basin in its old geopolitical situation under the Soviet Union was located in the buffer zone between two spheres of influence of the two superpowers. After the fall of the Soviet Union followed by the rise of new structures and three new states in the region, new relations, however, prevailed among the areas of geography, power and politics in the region. Naturally these new relations in the Caspian changed Iranʹs interests in the Caspian dramatically and new definitions of Iranʹs geopolitical interests in the Caspian emerged. The Islamic Republic of Iranʹs government has persistently sought to secure its interests in the Caspian following the collapse of the Soviet Union; nonetheless, there have been a number of political and geopolitical barriers depriving Iran from attaining an important part of its interests in the Caspian. Using descriptive-analytical approach, this paper seeks to academically discuss these barriers and suggest measures for overcoming these problems.