رابطه ي مصرف بهينه ي كود و توليد محصولات كشاورزي سالم (مقاله مروري)

Relationship between Balanced Fertilization and Healthy Agricultural Products (A Review)

بر اساس بررسي هاي به عمل آمده و با توجه به رتبه ي بسيار پايين بهداشت سلامت در جامعه ي ايران در بين كشورها، وجود سو تغذيه در ايران محرز است. به رغم آن كه بيش از 85 درصد مردم كشور سير مي‌باشند، ليكن، حدود 90 درصد به نحوي دچار گرسنگي سلولي هستند. زيرا توليدكنندگان محصولات كشاورزي توجهي به مفهوم امنيت غذايي ندارند. براساس آخرين اطلاعات جمع‌آوري شده از چند استان، حدود 5/86 درصد كودهاي مصرفي در كشور به اوره و سوپرفسفات تريپل اختصاص يافته است. اين موضوع عملاً زنگ خطري براي توليد محصولات كشاورزي سالم و تهديدي براي امنيت غذايي كشور مي‌باشد. هم اكنون بيش از 7000 ميليارد ريال يارانه عمدتاً به كودهاي نيتروژني و فسفاتي پرداخت مي‌شود. در حالي كه بايد توجه داشت كه اولاً كارآيي اين دو كود به دلايل مختلف از جمله سو مديريت در يارانه ي كودها، پايين است و ثانياً مصرف اين كودها به دليل اين كه باعث تجمع نيترات (NO3) و كادميم (Cd) در محصولات كشاورزي مي‌شوند، نقش چندان مثبتي در توليد پايدار و سلامت جامعه ندارند. پرداخت چنين يارانه ي سنگيني تنها به اين دو كود باعث شده كه كشاورزان علاوه بر مصرف بي رويه و هدر دادن اين دو كود در كشور، چندان رغبتي به استفاده از ديگر كودها، به ويژه كودهاي زيستي، آلي و ريزمغذي نداشته باشند. حال آن كه مصرف كودهاي اخير، افزون بر سازگار بودن با محيط زيست، نقش بسيار مثبتي بر سلامتي انسان دارند. بنابراين، در مقطع كنوني مديريت علمي توليد و مصرف انواع كودها امري اجتناب‌ناپذير است، تا به توان از طريق اصلاح ساختار توليد- مصرف بهينه ي كود و توليد محصولات كشاورزي سالم، سطح سلامت جامعه را ارتقا داد. از طرف ديگر وجود رابطه ي مثبت بين مصرف بهينه ي كود و توليد محصولات كشاورزي سالم وجود دارد. لذا، مسيولين امر بايد اين اصل مهم را در تامين مقدار، زمان استفاده و نوع مناسب كودها در توليد محصولات كشاورزي در عمل رعايت و نسبت به جلوگيري از سوزاندن بقاياي گياهي، رعايت اصول مصرف بهينه ي كودي، غني سازي محصولات كشاورزي در مزرعه، مديريت علمي توليد و مصرف انواع كودها، تصويب آيين نامه ي ضوابط ب ماده ي 61 قانون برنامه ي چهارم توسعه، جلوگيري از ورود كودهاي فسفاتي داراي بيش از 25 ميلي‌گرم در كيلوگرم كادميم، حذف يارانه از كودهاي نيتروژني و فسفاتي و اختصاص آن به كودهاي زيستي، آلي، ريزمغذي و گوگردي به منظور افزايش عملكرد، بهبود كيفيت محصولات كشاورزي و توليد محصولات سالم، اقدام نمايند.