تنوع ژنتيكي در ارقام گندم پاييزه نسبت به عملكرد و اجزاي عملكرد دانه

Genetic Diversity for Grain Yield and its Components in Winter Wheat Genotypes (Triticum aestivum L.)

اين آزمايش به منظور بررسي تنوع ژنتيكي در ارقام گندم پاييزه بر اساس عملكرد و اجزاي عملكرد دانه در سال زراعي 89-88 در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در ايستگاه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه آزاد اسلامي واحد تبريز اجرا شد. عمليات زراعي از قبيل كاشت بذر، مصرف كود و سم در مزرعه و آبياري به صورت روش-هاي متداول انجام گرديد. صفات زراعي و مورفولوژيك، تعداد روز تا ظهور سنبله، تعداد روز تا رسيدگي، ارتفاع بوته، وزن سنبله، عملكرد بيولوژيك، تعداد دانه در سنبله، وزن دانه سنبله، وزن هزار دانه، عملكرد دانه و شاخص برداشت بودند. تجزيه واريانس داده ها حاكي از اختلاف بين ارقام براي كليه صفات، به غير از وزن سنبله و تعداد دانه در بوته بود. همچنين، نتايج نشان داد كه وزن سنبله اصلي از بالاترين ميزان تنوع فنوتيپي (77/19%) و صفات تعداد روز تا رسيدگي و تعداد روز تا ظهور سنبله به ترتيب با مقدار (27/0% و52/0%) از كمترين ميزان تنوع فنوتيپي برخوردار مي-باشد. نتايج تجزيه به مولفه هاي اصلي نشان داد حدود 73/82 درصد از تغييرات كل، توسط چهار مولفه اصلي اول توجيه مي شود. تجزيه خوشه اي بر اساس روش وارد و فاصله اقليدسي انجام شد. در اين تجزيه 12 رقم مورد بررسي در قالب دو خوشه گروه بندي شدند كه خوشه اول شامل 7 رقم و خوشه دوم، شامل 5 رقم بود.

In order to detect the most effective characters on grain yield and its component in winter wheat genotypes, an experiment in a randomized complete block design with three replications was conducted at Research Station of the Islamic Azad University, Tabriz Branch. Planting seed, application of fertilizers and fertilizers and pesticides and irrigation regimes were processed as they are usually done in the region. Some traits such as days to heading, days to maturity, height plant, main spike weight, straw yield, grain number per spike, grain weight per spike, grain yield and harvest index were characterized. Analysis of variance revealed that there were significant differences among genotypes for most of the traits except the weight of main spike and grain number per plant. Results also showed that the highest phenotypic (19.77%) diversity belonged to the weight of main spike and least to days to maturity and days to heading (with 0.27% and 0.52% ) respectively. Results of factor analysis showed that four factors accounted for 82.73% of the total variation. Cluster analysis, based on traits under study, grouped the genotypes into two groups. The first group consisted of seven and the second on of five genotypes.