قيام شيخ بها الدين اِستيري و ضعف مباني ديني و اخلاقي

The Insurrection of Sheikh Baha_al_Din Estiri and the Religious and Ethical Weaknesses of Safavid Legitimacy

بحران مشروعيت ديني صفويان در اواخر عمر اين سلسله موجب قيام‌ها و شورش‌هاي متفاوتي در نواحي مختلف قلمرو آنها شد. يكي از مهمترين اين قيام‌ها را شيخ بها الدين استيري در خراسان رهبري كرد. شيخ كه از بي توجهي دولت و دربار صفوي نسبت به حملات ازبكان به خراسان به ستوه آمده بود، راهي اصفهان شد. هشدارهاي دلسوزانه او در اصفهان ناديده گرفته شد و خود نيز به تصوف و كفر متهم گرديد. او پس از بازگشت به خراسان و با گردآوري ياراني، دست به اقدامي جهادي زد اما به زودي و با اعزام سپاه صفوي، حركت او در هم كوبيده شد. يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد اين قيام در سال‌هاي پايان عمر سياسي دولت صفوي تحت تاثير بحران‌هاي ناشي از ضعف مشروعيت ديني صفويان صورت پذيرفته است. همچنين سركوب اين قيام، انگيزه خيرخواهي براي حفظ اين دولت را از بين برد. اين ماجرا و نمونه هاي مشابه، زمينه را براي سقوط صفويه فراهم نمود.

The crisis of the religios legitimacy of Safavids close to the end of this dynasty’s governance triggered many uprisings and rebellions in different parts of their ruling domain. Sheikh Baha_al_Din Estiri was the leader of one of the most important uprisings in Khorasan. The sheikh, who has been frustrated with the Safavid court and government’s indifference regarding the Ozbacks’ attacks made on Khorasan, set up to Isfahan .His conscientious warnings were ignored in Isfahan and he was accused of sufism and unbelief. After returning to Khorasan and gathering his followers together, he took a stuggling measure that did not last long and the Safavid army crushed this movement .With due respect to the importance of the issue especially the evaluation of the social and religious status of Iran during Shah Sultan Hossein Safavi’s ruling, the objective here is to analyze Sheikh Baha_al_Din Estiiri’s insurrection .The main assumption of this study is that the “Estiri’s uprising testifies the religious and ethical weaknesses of SafavidLegitimacy”. The suppression of this famous rebellion annihilated the will of the protection of Safavid state among people. The suppression of this noble attempt and similar acts paved the way for Safavid collapse.