نقش علماي شيعه در نوسازي نظام قضايي عصر پهلوي اول

The Role of the Shiʹʹite Scholars (ulama) in the Modernization of Juridical System of the Pahlavid First Period

در عصر پهلوي اول با روي كار آمدن رضاشاه، مدرنيزاسيون در كليه اركان و ابعاد دولت در دستور كار قرار گرفت و سعي بر آن شد تا نظام قضايي نيز از دايره شمول مدرنيزاسيون بركنار نماند. رويكرد دولت پهلوي در مدرنيزاسيون نظام قضايي دوري جستن از نظام قضايي شرعي و تمايل به ساختارهاي عرفي بود كه با واكنش‌هايي از سوي علما مواجه گرديد، چرا كه در حوزه نظام قضايي علماي شيعي به طور سنتي همواره خود را متولي امر قضا مي‌دانستند. دولت پهلوي اول، در راستاي تشكيل نظام قضايي نوين مبتني بر ساختارهاي عرفي، آن دسته از علماي شيعي را كه با اين ساختارها مخالف بودند، از دستگاه قضايي كنار گذاشت، ولي تعدادي از علماي شيعي به رغم مخالفت‌هاي كلي با سبك و سياق تحول نظام قضايي دوره پهلوي اول، در دستگاه عدليه باقي مانده و موثر واقع شدند و با مشاركت در تهيه و تدوين مجموعه قوانين مورد نياز عدليه، قانون مدني و ساير قوانين موزد نياز بر طبق فقه اسلامي، نقش قضايي خود را به اثبات رسانيدند.

During the Pahlavid first period,ie after Reza Shahʹs ascencion to the throne,the modernization of all the pillars of state,including the juridical system was brought to governmentʹs attention.The governmentʹs approach in this process was keeping itself away from the religious legal system and inclining to secular structures.This approach aroused ulamaʹs reaction,because they considered themselves custodians of jurisprudence.As a result,the government removed these scholars who opposed to the modern structures from juridical office.However, a few of them, despite their general disapproaval of the current juridical development, remained in the Department of Justice and continued to be effective.They contributed to the production and compilation of the legal code, required by the Department of Justice,and necessary civil laws according to the Islamic jurisprudence.