پژوهشي در ماهيت، آثار و كاربردهاي مهايات از ديدگاه فقه مذاهب اسلامي و حقوق موضوعه

تقسيم منافع اموال مشترك كه در فقه اسلامي «مهايات» ناميده مي‌شود راه حلي مناسب براي رفع ضرر ناشي از اشاعه است، امكان استيفاي عادلانه از مال را فراهم آورده و موجب حفظ و جلوگيري از معطل ماندن آن مي شود و راهي خردمندانه براي ادامه شركت است. با وجود اين قانون مدني و قوانين ديگر ايران، به موضوع تقسيم منافع نپرداخته‌اند، هدف اين تحقيق آن است كه ابعاد مختلف اين تاسيس را بررسي نموده و براي پاره‌اي از ابهامات راه حل‌هايي ارايه كند. اين مقاله به پاسخ اين سيوال خواهد پرداخت كه اين نوع تقسيم از ديدگاه حقوق مذاهب اسلامي در چه محدوده و با چه شرايطي امكان پذير است و ماهيت و آثار آن چه خواهد بود؟ در بخش اول مقاله تعريفي از مهايات و عناصر آن ارايه شده‌ و در پي آن، گرايش‌هاي متفاوتي كه در تبيين ماهيت اين نهاد مطرح شده، برشمرده شده و انواع مهايات ذكر شده و در واپسين بخش، آثار اين نوع تقسيم تبيين شده است.

Division of profits from common properties, known in Islamic jurisprudence as mahayat, is a suitable solution for preventing the loss resulting from commonage and can allow for the possibility of equitable vindication of the property and prevention of its idleness and is a wise procedure for sustaining the partnership. Nevertheless, the civil law and the other Iranian laws have not dealt with the issue of dividing profits. This research is intended to examine different dimensions of this institution and to present some solutions for some of the ambiguities. This article will provide an answer to the question as to, from the viewpoint of Islamic schools’ law, how far and in what conditions this type of division would be possible and what its nature and impacts would be like. In the first part of the article, a definition of mahayat and its elements is presented; then, different trends brought up in determining the nature of this institution are recounted and various types of mahayat are touched upon; and in the final part, the impacts of this division is explained.