واكاوي نظريه محقق خراساني در افزودن مقدمه چهارم

مشهور اصوليان بر اين باورند كه مقدّمات حكمت، متشكّل از سه مقدمه است: 1. امكان اطلاق و تقييد؛ 2. عدم نصب قرينه؛ 3. در مقام بيان بودن گوينده. اما محقق خراساني مقدمه چهارمي را نيز افزوده است: نبودن قدر متيقن در مقام تخاطب. برخي اصوليان متاخّر مانند محقق ناييني و شاگردان مكتب ايشان، با اين افزايش مخالفت كرده و آن را مردود دانسته‌اند؛ هر چند بزرگاني همانند محقق عراقي و محقق اصفهاني نيز از آن حمايت كرده‌اند. اين مقاله، ديدگاه و ادله موافقان و نيز نظرگاه و دلايل مخالفان را در ترازوي بررسي و سنجش قرار داده و پس از ردّ نظر موافقان، قوّت و استحكام ادله مخالفان را به اثبات رسانده است.

The renowned majority of legal theoreticians (usuliyyun) believe that the premises of ?ikmat are three: 1. the possibility of absoluteness and limitation (itlaq wa taqyid); 2. non-provision of evidence (qarina); and 3. the speaker being in an expressive position. Mu?aqqiq Khurasani, however, has added a fourth premise, i.e., lack of agreed certitude in conversing face to face (takhatub). Some later legal theoreticians, such as Mu?aqqiq Na’ini and the disciples of his school of thought have opposed to this addition and rejected it; nevertheless, some dignitaries like Mu?aqqiq Araqi and Mu?aqqiq Isfahani have supported it.This article appraises the viewpoints and arguments of the proponents and opponents of this addition and after rejecting the view of the proponents, goes on to prove the strength and solidity of the opponents’ view.