گونه‌هاي كاربرد قياس در فقه شيعه بر اساس كتاب جواهر الكلام

مسيله قياس و چگونگي برخورد با آن از مسايل ديرين در فقه و اصول مذاهب است. در اين ميان، در مذهب شيعه هر چند رويكرد كلي از دير باز رويكردي منفي بوده است و هنوز هم اين رويكرد ادامه دارد، ولي مطلب مهمي كه صرف نظر از ديدگاه‌هاي اصولي فقها بايد مورد توجه بيشتر و دقت نظر عميق‌تر قرار گيرد، برخورد آنان با قياس در كتاب‌هاي فقهي است. در كتب فقهي مواردي را مي‌توان يافت كه به نظر مي‌رسد مصداق استفاده از قياس باشد. اين مطلب با نظريه مشهور شيعه يعني بطلان قياس، سازگاري ندارد. مقاله حاضر بر اساس همين رويكرد و با مبنا قرار دادن كتاب جواهر الكلام به ذكر نمونه‌هايي پرداخته كه به قياس بودن آن‌ها تصريح شده يا تعريف قياس بر آن‌ها منطبق است و در صدد پاسخ گويي به پرسش‌هايي است كه در اين زمينه مطرح مي‌باشد.

Analogy and how to treat it is among the earliest issues in the jurisprudence and principles of legal schools. Meanwhile, although in Shi‘ism the universal approach in this respect has since long ago been a negative one and it still continues to be so, the important issue that has to be taken into further consideration and more deeply contemplated on despite the theological viewpoints of the jurists is their treatment of analogy in legal books. In legal books, certain instances can be found that seem to be an evidence of using analogy. This does not contradict the widely known Shi‘i view, namely, invalidity of analogy. According to this approach and on the basis of Jawahir al-Kalam, the present article has presented some examples, which are asserted to be analogical or the definition of analogy applies to them. It is also intended to answer the questions raised in this respect.