محدوده و قلمرو معرفت در نظام معرفت‏شناسي حكمت متعاليه و فيلسوفان دكارتي

Limits and Scope of Knowledge in the Epistemological Systems of Transcendent Philosophy and Cartesian Philosophers

يكي از مباحث مهم در معرفت‏شناسي معاصر، بحث درباره قلمرو و محدوده معرفت است كه پرسش‏هايي را از اين دست برمي‏انگيزد: حوزه شناخت انسان تا كجاست؟ آيا انسان به حقيقت دست مي‏يابد يا نه؟ آيا اموري هستند كه خارج از محدوده شناخت انسان باشند؟ آيا انسان قادر است به همه حقايق علم يابد؟ نويسندگان اين مقاله كوشيده‏اند بر پايه مباني معرفت‏شناختي فيلسوفان صدرايي و فيلسوفان دكارتي، به منزله دو گروه مهم و تاثيرگذار در تاريخ فلسفه و با نگاهي مقايسه‏اي، به تحليل اين مبحث از معرفت‏شناسي معاصر بپردازند و وجوه افتراق و اشتراك اين دو گروه را كانون بحث و بررسي قرار دهند. محدوديت هريك از منابع معرفت را مي‏توان از نكات اشتراك آنها برشمرد و تفاوت ديدگاه آنان درباره متعلق معرفت را مي‏توان از برجسته‏ترين تفاوت‏هاي ايشان ارزيابي كرد.

The scope and limits of human knowledge are important issues with which contemporary theory of knowledge deals. They raise such questions as: what is the realm of human knowledge? Is the human being capable of attaining the truth? And are there facts outside the reach of human knowledge? The authors try to analyze such issues on the basis of epistemological foundations provided by two groups of influential philosophers in the West and in the Islamic World, namely, Sadraian philosophers on the one hand, and Cartesians on the other. These views are compared and their commonalities as well as differences are reviewed. Admitting some limits for each source of knowledge is one of their commonalities, while their different views about the object of knowledge can be considered as major points of divergence.