آثار غيرخطي متغيرهاي كلان اقتصادي بر رشد اقتصادي با تاكيد بر نرخ ارز (مورد ايران)

Nonlinear Effects of Macroeconomic Variables on Economic Activities with Emphasis on the Exchange Rate (The Case of Iran)

در اين مقاله ضمن آزمون عدم تقارن نوسانات نرخ ارز (بر حسب تكانه¬هاي مثبت و منفي) بر توليد حقيقي، با استفاده از الگوي رگرسيوني سري زماني غيرخطي (STR)، به تبيين عوامل تعيين¬¬كننده‌ي رشد توليد حقيقي در اقتصاد ايران طي دوره‌ي 1386-1338 مي¬پردازيم. در تصريح معادله‎ي رشد توليد، علاوه بر لحاظ كردن تكانه¬هاي مثبت و منفي نرخ ارز، تأثير ساير عوامل (متغيرهاي كنترلي) شامل هر دو گروه عوامل طرف عرضه (مانند درآمدهاي نفتي و سرمايه¬گذاري) و عوامل طرف تقاضا (مانند مخارج دولت) مورد توجه قرار گرفته است. نتايج به‌دست آمده زمينه‌ي فرضيه‌ي اصلي تحقيق مبني بر عدم تقارن تكانه¬هاي مثبت و منفي نرخ ارز دلالت بر آن دارد كه تكانه¬هاي منفي اثرات به¬مراتب بيش‌تري بر كاهش رشد اقتصادي نسبت به تكانه¬هاي مثبت دارد. در حقيقت؛ تكانه¬هاي منفي نرخ ارز حقيقي(تقويت ارزش حقيقي پول داخلي) رشد اقتصادي را كاهش مي¬دهد، در حالي‌كه تكانه¬هاي مثبت نرخ ارز اثر مشابهي بر توليد نداشته و قادر نيست توليد را به سطح اوليه‌ي آن برگرداند. در ادامه با استفاده از مدل¬هاي غيرخطي STR و بررسي روابط ميان توليد و متغيرهاي سياستي، ضمن مشاهده‌ي افزايش قدرت توضيح‌دهندگي مدل، مي¬توان نتيجه گرفت كه رشد توليد حقيقي در اقتصاد ايران نسبت به سطوح متفاوت رشد مخارج دولتي رفتاري نا¬متقارن نشان مي-دهد. متغيرهاي كاهش نرخ ارز، نسبت سرمايه¬گذاري به توليد، مخارج دولت و عدم تعادل پولي در رژيم پايين مخارج دولتي، اثرات بااهميتي بر رشد اقتصادي دارند، اما در رژيم بالا اثرات متغيرهاي مذكور به ميزان قابل توجهي كاهش پيدا مي¬كند. طبقه‎بندي JEL: O23, F31, C13, C01

In this paper, asymmetric effects of exchange rate fluctuation (according to positive and negative shocks) on real output were investigated. In the meantime, the study of behaviour of real output growth in Iran’s economy over the period 1338-1386 was done. In specification of the output growth equation, in spite of considering positive and negative shocks of exchange rate, the effects of other factors (control variables) including both factors of the supply side (e.g. oil revenues and investment) and factors of the demand side (e.g. government spending) were considered. The results show that negative shocks have much more effects on reduction of economic growth compared to positive shocks, which was in a great agreement with the main hypothesis at this study. In fact, negative shocks of real exchange rate (appreciation of the domestic currency) decrease the economic growth, while positive shocks of exchange rate don’t show similar effects on output and can’t recover output to the initial level. In addition, by using nonlinear models of STR and studying of relationships between output and political variables, it can be concluded that real output growth in Iran economy with respect to different levels at government spending growth shows a nonlinear behaviour. The Variables of negative shocks of exchange rate, ratio investment to output, government spending and monetary inequilibrium in low regime of government spending have important effects on economic growth, but in high regime effects of the mentioned variables decrease in a larch scale. JEL Classification: C01, C13, F31, O23.