كليدواژه :
شوري خاك , عناصر پرمصرف , تراكم خاك , گندم
چكيده فارسي :
مديريت نامناسب زراعي و استفاده طولاني‌مدت از ادوات كشاورزي سنگين سبب ايجاد لايه‌هاي متراكم در خاك مي‌گردد، از طرف ديگر شوري خاك و آب افزون بر كاهش عملكرد گياهان، اثرات نامطلوب زيادي بر تحمل گياهان به تنشهاي مختلف مي گذارد. با اينحال تاثير تراكم خاك بر رشد و عملكرد محصولات در خاك‌هاي شور كمتر مورد توجه قرار گرفته است. به منظور مطالعه تاثير متقابل تراكم و شوري خاك بر جذب عناصر پرمصرف توسط گندم، آزمايشي گلداني با خاك لومي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار انجام شد، تيمارها شامل دو سطح شوري خاك (خاك شور (EC= 6 dS m-1) و غيرشور) و پنج سطح تراكم (شاهد، تراكم 5 درصد، تراكم 10 درصد، تراكم 15 درصد و تراكم20 درصد) بودند. سطوح مختلف تراكم در رطوبت 15 درصد با استفاده از وزنه دو كيلوگرمي كه از ارتفاع 30 سانتي‌متري بر سطح خاك درون گلدان‌ها رها گرديد ايجاد شد، همچنين براي اعمال شوري موردنظر (dS m-1 6) از آب شور طبيعي استفاده شد. پس از برداشت گندم، مقدار عناصر نيتروژن، فسفر و پتاسيم اندازه گيري و مورد تجزيه و تحليل آماري قرار گرفت. نتايج نشان داد تراكم خاك تاثير معني‌داري بر مقدار نيتروژن، فسفر و پتاسيم در دانه گندم (احتمال يك درصد) داشته است، به طوري كه با افزايش تراكم خاك توانايي جذب نيتروژن، فسفر و پتاسيم توسط دانه گندم كاهش يافته است. شوري خاك بر مقدار نيتروژن، فسفر و پتاسيم دانه تاثير معني‌داري (به ترتيب در سطح احتمال پنج درصد، يك درصد و يك درصد) گذاشته است، به طوري كه در تيمارهاي شور مقدار نيتروژن، فسفر و پتاسيم دانه نسبت به تيمارهاي غيرشور كاهش يافته است. همچنين اثر متقابل معني‌داري بين تيمارهاي تراكم و شوري بر مقدار نيتروژن و پتاسيم دانه (در سطح يك درصد) وجود داشت و با افزايش تراكم در شرايط شور مقدار اين عناصر به شدت كاهش يافته است، ليكن اين اثر بر مقدار فسفر معني‌دار نبوده است.
چكيده لاتين :
The long-term use of heavy-weight agricultural machinery has caused extensive compaction in soils, while information about soil compaction effects on growth and yield of crops in saline soil is scanty. To study the interactive effect of soil compaction and salinity on macronutrient elements uptake by wheat grain, a factorial pot experiment was conducted on loamy soil, arranged in randomized complete block design with three replications. The treatments were two levels of soil salinity (saline and non saline) and five compaction levels (0, 5, 10, 15, 20 percent of compaction). Different compaction levels were achieved at 15% moisture level by dropping 2 kg weight, controlled by tripod stand, from 0.3 m height inside the soil filled pots. Natural saline water was used to provide the desired salinity level of soil (6 dS m-1).The amount of grain nitrogen, phosphorus and potassium were measured and statistically analyzed. The results showed that the soil compaction significantly (p < 1%) decreased uptake of N, P, K in grain wheat. Salinity decreased the amount of N, P, and K in grain significantly at %5, %1, and %1 levels, respectively. Also, the interactive effect of soil compaction and salinity on the amounts of nitrogen and potassium was significant at %1 level, i.e. the amount of nitrogen and potassium decreased with the increase in soil compaction in saline treatment, however, this interactive effect on grain P was not significant.
