رابطه خصوصيات مختلف فيزيكوشيميايي برخي خاكهاي آهكي حوضه آبخيز دشت قروه با ارسنيك خاك

Relationships of Physico-Chemical Characteristics of Calcareous Soils of Qorveh Watershed with Soil Arsenic

وفور ارسنيك در خاكهاي آهكي حوزه آبخيز دشت قروه به عنوان قطب كشاورزي استان كردستان آلودگي محصولات كشاورزي و تشديد آلودگي منابع آب منطقه را موجب مي گردد. به منظور تعيين ميزان تاثير خصوصيات مختلف فيزيكو شيميايي خاكهاي منطقه بر حلاليت و در نتيجه سميت ارسنيك، تعداد 8 پروفيل خاك در آلوده ترين منطقه حوزه آبخيز دشت قروه مورد نمونه برداري قرار گرفتند. تحليل نتايج آزمايشات انجام شده برروي 37 نمونه خاك نشان داد كه تشكيل ارسنات به عنوان عمده ترين فراكسيون كمتر سمي ارسنيك داراي روابط معناداري با ميزان شن، سيلت، كربن آلي، اكسيدهاي آزاد آهن، نيترات و فسفات است. مقايسه اين روابط مشخص كرد كه معنادارترين اين روابط مربوط به رابطه ميان ارسنات و ميزان اكسيدهاي آزاد آهن (01/0=? و 748/0=r) مي باشد كه با توجه به مقادير اندك اكسيدهاي آزاد آهن در خاكهاي مورد مطالعه اقداماتي نظير اضافه كردن كودهاي آهن و يا كاربرد نمكهاي آهن به همراه اصلاحpH خاك در كنار محدود نمودن مصرف كودهاي فسفاته و نيتراته مي توانند به عنوان موثرترين راهكارهاي كنترل آلودگي ارسنيك در منطقه به كار گرفته شوند.

Arsenic abundance in calcareous soils of Qorveh watershed, which is the most important agricultural region in Kurdistan Province, has caused arsenic pollution in agricultural products and water resources. In an attempt to investigate the relationships between arsenate (as less soluble fraction of soil arsenic) and the soils physico-chemical characteristics, eight pedons from the most polluted parts across the study area were sampled. Analysis of the results for the 38 soil samples revealed significant relationships between arsenate (considered as major less toxic fraction of soil arsenic) with sand, silt, organic carbon, free iron oxides, nitrate, and phosphate. The most significant relationship found was between arsenate and free iron oxides (r=0.748, ?=0.01). Regarding the low quantities of free iron oxides among the studied soils, application of iron fertilizers or iron soluble compounds alongside with efforts to improve soil pH are recommended to reduce arsenic solubility and, consequently, arsenic pollution in the studied soils, while application of nitrate and phosphate fertilizers need to become limited as well.