تحليل تجزيه انتشار دي‌اكسيدكربن ناشي از مصرف انرژي در ايران

A Decomposition Analysis of CO2 Emissions Related Energy Consumption in Iran

انتشار دي‌اكسيدكربن ناشي از مصرف انرژي، به عنوان يكي از معضلات اساسي مطرح است. در راستاي كنترل و كاهش انتشار آن، شناسايي عوامل اثرگذار نقش كليدي دارد. در اين ميان، تحليل تجزيه شاخص (IDA) به‌عنوان يكي از روشهاي شناخت عوامل اثرگذار بر انتشار دي‌اكسيدكربن ناشي از مصرف انرژي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در اين مطالعه با استفاده از روش تحليل تجزيه شاخص و استفاده از روش ميانگين لگاريتم شاخص ديويژيا (LMDI)، تغييرات انتشار دي‌اكسيدكربن در سطح كلان اقتصاد و در سطح بخش‌هاي اقتصادي به عوامل اثرگذار براي دوره 1346-1385 در قالب هشت دوره پنج ساله و دو دوره سه ساله براي 1383-1387 مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج مطالعه نشان مي‌دهد در سطح كلان اقتصاد، تغييرات سرانه توليد ناخالص داخلي، جمعيت و شدت انرژي اثر مثبت بر انتشار دي‌اكسيدكربن داشته‌اند و تغييرات شدت كربن سوخت‌هاي فسيلي در بيشتر دوره‌ها نقش موثري در كاهش انتشار دي‌اكسيدكربن داشته است. نتايج تحليل تجزيه شاخص در بخش صنعت نيز نشان مي‌دهد سهم سوخت‌هاي فسيلي در انرژي مصرفي و توليد اين بخش از كل توليد ناخالص داخلي كشور نقش تعيين‌كننده در انتشار دي‌اكسيدكربن طي دوره 1383-1387 داشته‌اند. همچنين نتايج مطالعه نشان مي‌دهد شدت كربن سوخت‌هاي فسيلي و شدت انرژي مصرفي در بخش‌هاي خدمات و كشاورزي نقش مثبت در انتشار دي‌اكسيدكربن داشته‌اند و اثر سهم بخش كشاورزي از كل توليد ناخالص داخلي بر انتشار دي‌اكسيدكربن در اين بخش بر خلاف ساير بخش‌هاي اقتصادي منفي بوده است.

In this paper, through use of Index Decomposition Analysis (IDA (and the Logarithmic Mean Divisia Index (LMDI) technique, changes in CO2 emissions at the macroeconomic and sectoral levels have been studied for the time period 1346-1385 in eight sub-periods of five year intervals and for the time period 1383-1387 in two three-years sub-period intervals. The results show that changes in per capita GDP and energy intensity have had a positive effect on changes in CO2 emissions at the macroeconomic level, and changes of carbon intensity have had an effective impact on decreasing CO2 emissions. The results of in the industrial sector show that the share of fossil fuels in energy consumed and the share of industry in GDP have a determinant effect on CO2 emissions in the period 1383-1387. Further, the results show that carbon intensity and energy intensity have had a positive impact on CO2 emissions in the service and agricultural sectors and, in spite of other sectors, the share of agriculture in GDP has had a negative effect on CO2 emissions.